responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 14  صفحه : 217

همه چيز را مى‌بيند و مى‌شنود و از هر چيزى آگاهى دارد.

بعضى‌[1] از علما با اين آيه استدلال كرده‌اند بر اينكه سمع و بصر در خداى تعالى دو صفتند زائد بر صفت علم، چون اگر آن دو نيز همان علم بوده باشند، بايد آوردن جمله‌(أَسْمَعُ وَ أَرى‌) بعد از جمله‌(إِنَّنِي مَعَكُما) تكرار باشد و تكرار خلاف اصل است.

و اين استدلال موهون‌ترين استدلالى است كه در اين باره شده است، براى اينكه:

اولا: در سابق هم تذكر داديم كه مفاد جمله‌(إِنَّنِي مَعَكُما) حضور و شهادت است و حضور و شهادت غير از علم است.

و ثانيا: ما برهانهاى يقينى داريم بر اينكه صفات ذاتى خداى تعالى كه عبارتند از حيات ، علم ، قدرت ، سمع و بصر عين ذاتند و بعضى عين بعض ديگرند، و ديگر با بودن يقين ممكن نيست ظهور لفظى ظنى مخالف منعقد گردد.

و ثالثا: براى اينكه مساله از مسائل اصول معارف دينى است و در اصول، جز به علم نمى‌توان اعتماد و ركون نمود و دليلى كه با امثال اصل عدم تكرار است تمام و تكميل شود، از چنين مباحثى اجنبى است.

(فَأْتِياهُ فَقُولا إِنَّا رَسُولا رَبِّكَ ...) در اين جمله امر و دستور به رفتن نزد فرعون تجديد شده، البته بعد از آنكه آن دو جناب را با وعده حفظ و نصرت تامين داده، چيزى كه هست در اين امر مجدد رسالت آن دو را كاملا بيان فرموده است، و آن اين است كه نزد وى روند، و او را به ايمان و رفع يد از عذاب بنى اسرائيل دعوت نموده، پيشنهاد كنند كه بنى اسرائيل را رخصت دهد تا با آن دو جناب به هر جا خواستند بروند.

[نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون در باره رفتن نزد فرعون و دعوت او به كار رفته است‌]

در اين بيان و گفتگوى با فرعون هر جا كه وجهه سخن دگرگون شده همان دستور قبلى به مقتضاى تناسب مقام تكرار شده، مثلا بار اول فرمود: نزد فرعون برو كه او طغيان كرده است بار دوم كه بعد از درخواستهاى موسى (ع) بود چنين تكرار كرد كه: تو و برادرت نزد فرعون شويد كه او طغيان كرده است ، بار سوم كه موسى اظهار خوف كرد و خداى تعالى تامينش داد، چنين تكرار فرمود: نزد او شويد و بگوييد ... كه در اين نوبت تفصيل جزئيات وظائفى را كه دارند بيان نمود.

پس در جمله‌(فَأْتِياهُ فَقُولا إِنَّا رَسُولا رَبِّكَ) مامور شده‌اند خود را به عنوان فرستاده‌


[1] تفسير فخر رازى، ج 22، ص 61.

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 14  صفحه : 217
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست