[مقصود از معجزات نه گانه موسى 7 در آيه:(وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ تِسْعَ آياتٍ بَيِّناتٍ ...)]

معجزاتى كه موسى بن عمران (ع) آورده به طورى كه قرآن حكايت مى‌كند بيش از نه معجزه است، و اگر در آيه مورد بحث، آنها را نه معجزه شمرده، منظور، آن معجزاتى بوده كه در برابر فرعون و دعوت او آورده، و آن عبارت است از عصا و يد بيضاء و طوفان و ملخ و قورباغه و سوسمار و خون و قحطى و كمبود ميوه‌ها، و ظاهرا مقصود از معجزات نه‌گانه در آيه همين‌ها باشد، مخصوصا با در نظر گرفتن اين كه گفتار موسى به فرعون را حكايت نموده مى‌فرمايد: (لَقَدْ عَلِمْتَ ما أَنْزَلَ هؤُلاءِ إِلَّا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ بَصائِرَ)- تو خود مى‌دانى كه اين معجزات را جز پروردگار آسمان و زمين به منظور بينايى خلق كس ديگرى نفرستاده .

و اما ساير معجزاتى كه آن جناب داشته، مانند شكافتن دريا و جريان آب از سنگ و زنده كردن كشته‌اى به وسيله گاو و زنده كردن آنان كه با صاعقه هلاك شدند و سايه كردن كوه بر بالاى سر ايشان و امثال آن، همه خارج از معجزات نه‌گانه است، و معجزاتى است كه براى امت خود آورده نه براى فرعون.

(در اينجا ممكن است بگويى ظاهر(تِسْعَ آياتٍ) اين است كه نه معجزه نامبرده يك بار نازل شده و اين مخالف با واقع مطلب است، چون واقع، اين است كه معجزات تدريجا نازل شده. در جواب مى‌گوئيم اين منافات در صورتى است كه بخواهد يك واقعه را بيان كند، ولى آيه شريفه ناظر به مجموع مخاصمات فرعون با موسى در طول مدت دعوتش مى‌باشد).

و بنا بر اين ديگر نبايد به گفته بعضى‌[1] از مفسرين كه نه معجزه را غير از معجزات مذكور معرفى كرده‌اند اعتناء نمود.

در تورات معجزات نه‌گانه مزبور عبارتند از: عصا و خون و سوسمار و قورباغه و مرگ چارپايان و سرمايى سوزان چون آتش كه از هر جا عبور كرد نباتات و حيوانات را نابود ساخت و ملخ و ظلمت و مرگ عمومى بزرگسالان و همه حيوانات.

و بعيد نيست همين دوگونگى تورات با ظاهر قرآن در خصوص معجزات نه‌گانه، باعث شده كه قرآن كريم اسامى آنها را به طور مفصل بيان نكند، زيرا اگر بيان مى‌كرد، و دنبالش مى‌فرمود: (فَسْئَلْ بَنِي إِسْرائِيلَ‌) - از يهود بپرس يهود در جواب، آن اسامى را انكار مى‌نمود، چون يهود هرگز حاضر نمى‌شد گفتارى را از قرآن كه مخالف با تورات باشد بپذيرد، لا جرم به تكذيب قرآن مبادرت مى‌نمودند، از همين جهت قرآن اسم آنها را نبرده.

(إِنِّي لَأَظُنُّكَ يا مُوسى‌ مَسْحُوراً)- يعنى من گمان مى‌كنم كه تو را سحر كرده باشند و

[1] روح المعانى، ج 15، ص 182 و كشاف، ج 2، ص 697 و مجمع البيان، ج 6، ص 443.