نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 13 صفحه : 189
ثنائى كه فرموده:(عَلَيْها مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ
يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ)[1].
و نيز يكى از وسائل عذاب و شكنجه مردم كافر، دست مؤمنين است كه
فرموده:
(قاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ)[2] معلوم است كه دست مؤمنين ملعون نيست.
از همه اينها معلوم مىشود كه مراد آيه، روشن كردن و بيان دو فقره
خود يعنى داستان رؤيا و داستان شجره ملعونه در قرآن كه
مايه فتنه مردم شده نيست، بلكه مقصود اشاره اجمالى است به آن دو تا، خواننده به
كمك سياق تفصيل آنها را پيدا كند.
آرى چه بسا بتوان از سياق آيات پارهاى از جزئيات اين دو داستان را
استفاده كرد، آيات قبلى در اين مقام بود كه بفرمايد: بشريت آخرش مانند اول و صدرش
در بى اعتنايى به آيات خدا و تكذيب آن الگوى آيندگان مىباشد، و مجتمعات بشرى به
تدريج و نسلى بعد از نسل ديگر و قريهاى بعد از قريهاى ديگر عذاب خداى را مىچشند
كه يا آن عذاب هلاكت است و يا عذابى كمتر از آن.
و آيات بعدى كه از آيه(وَ إِذْ قُلْنا
لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ) شروع مىشود و
داستان ابليس و تسلط عجيب او را بر اغواى بنى آدم بيان مىكند و نيز همان سياق
آيات قبل را دنبال مىكند.
و از اين وحدت سياق بر مىآيد كه داستان رؤيا و شجره ملعونه دو امر
مهمى است كه يا به زودى در بشريت پيدا مىشود و يا آنكه در ايام نزول آيات پيدا
شده و مردم را دچار فتنه نموده و فساد را در آنان شايع ساخته، و طغيان و استكبار
را در آنان پرورش داده.
و ذيل آيه كه مىفرمايد:(وَ نُخَوِّفُهُمْ
فَما يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْياناً كَبِيراً) به
همين معنا اشاره نموده و آن را تاييد مىكند و بلكه صدر و ابتداى آيه هم كه
مىفرمايد(وَ إِذْ قُلْنا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحاطَ
بِالنَّاسِ) همين اشاره و تاييد را دارد.
با در نظر گرفتن آنچه گفته شد اين را نيز در نظر بگيريم كه خداى تعالى
شجره نامبرده را به وصف ملعونه در قرآن توصيف كرده است، و از اين به خوبى بر
مىآيد كه قرآن كريم مشتمل بر لعن آن هست، و لعن آن شجره هم الآن در ميان لعنتهاى
قرآن موجود است، چون
[1] و بر آن دوزخ فرشتگانى بسيار دل سخت مامورند كه هرگز
نافرمانى خدا را نخواهند كرد و آنچه به آنها حكم شود فورا انجام دهند، سوره تحريم،
آيه 6.
[2] شما اى اهل ايمان با آن كافران، به قتال و كارزار برخيزيد تا
خدا آنان را به دست شما عذاب كند. سوره توبه، آيه 14.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 13 صفحه : 189