نمى‌آورند، و فرستادنش بى‌فايده بود، هم چنان كه امتهاى قبل هم با آمدن آياتى كه خودشان خواسته بودند ايمان نياوردند، و البته اين مطلب در مورد آيات مربوط به اثبات توحيد است، و اما معجزاتى كه نبوت را اثبات مى‌كند، و يا بودنش لطفى از ناحيه خداوند به شمار مى‌رود لا محاله فرستاده مى‌شود، چون اگر نفرستد، نبوت پيغمبر اثبات نمى‌شود.

2- ما آيات را از اين رو نفرستاديم كه پدران و اسلاف شما نظير آنها را درخواست كرده و پيشنهاد دادند و وقتى اجابت كرديم و فرستاديم باز ايمان نياوردند، شما هم كه پيرو و مقلد گذشتگان خود هستيد ايمان نمى‌آوريد، پس چه فايده از فرستادن آن.

و معناى دوم از ابى مسلم نقل شده، و ليكن فرقى ميان آن دو و وجه قبلى به نظر نمى‌رسد، و مشكل است آن را طورى معنا كرد كه با هيچيك از آن دو تطبيق نكند.(وَ آتَيْنا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِها)- قوم ثمود مردمى بودند كه نام پيغمبرشان صالح است، از او ناقه‌اى خواستند، خداوند هم شتر ماده‌اى به عنوان يك معجزه بسيار روشن بر ايشان از كوه بيرون كرد.

كلمه مبصرة همانطور كه در آيه‌(وَ جَعَلْنا آيَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً) آمده به معناى بين و روشن است، و در آيه مورد بحث صفت ناقه و يا صفت محذوف است كه همان آيت باشد، يعنى ما براى قوم ثمود ناقه را در حالى كه ظاهر و روشن بود، و يا در حالى كه آيتى روشن بود فرستاديم، ايشان به سبب آن به خود ستم كردند، و يا با تكذيب كردن آن، به خود ستم كردند.

(وَ ما نُرْسِلُ بِالْآياتِ إِلَّا تَخْوِيفاً)- يعنى حكمت در فرستادن آيات ترساندن و انذار مردم بود، حال اگر آن آيت از آياتى باشد كه در دنبال خود عذاب استيصال را دارد تخويف در آن تخويف به هلاكت در دنيا و عذاب آتش در آخرت است، و اگر از آن آيات نباشد تخويف از آنها تخويف و انذار به عقوبت آخرت است.

و بعيد نيست مراد از تخويف ايجاد خوف و وحشت باشد به اينكه عذاب كمتر از استيصال را به ايشان نشان دهد، و بنا بر اين تخويف در اين آيه معناى تخوف در آيه‌(أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى‌ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ)[1] را خواهد داشت، و برگشت معناى آيه به اين مى‌شود كه ما آيات اقتراحى ايشان را نمى‌فرستيم، چون نمى‌خواهيم با عذاب استيصال از بينشان ببريم، و اگر آياتى را مى‌فرستيم به منظور اين است كه با ايجاد ترس در دلهايشان‌

[1] يا آنكه آنها را به حال ترس و اضطراب بگيرد كه پروردگار تو بسيار به خلق مشفق و مهربان است. سوره نحل، آيه 47.