و وقتى امر به اين درجه از روشنى باشد با هيچ سترى پوشيده نمى‌شود و جاى شكى در آن نمى‌ماند، پس اينها كه به روز جزا ايمان ندارند دلهايشان منكر حق است و نسبت به آن عناد و لجاج دارند، و مى‌خواهند با لجاجت در برابر حق، خود را بزرگتر از حق جلوه دهند، و بهمين جهت بدون هيچ دليل و حجتى از انقياد در برابر حق سر بر مى‌تابند.

(لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ).

كلمه لا جرم كلمه‌اى است مركب از لا و جرم كه در همه احوال به يك صورت استعمال مى‌شود، و بطورى كه خليل و سيبويه گفته‌اند، معناى تحقيق را افاده مى‌كند، تعريفهايى هم كه ديگران براى اين كلمه كرده‌اند، برگشتش به همين تعريف خليل و سيبويه است، هر چند كه در اصل مركب بودنش اختلاف كرده‌اند خليل گفته: اين كلمه، كلمه تحقيقى است كه جز در مورد جواب، استعمال نمى‌شود، مثلا شنونده در برابر سخن گوينده‌اى كه گفته: چنين و چنان كرده‌اند مى‌گويند: لا جرم پشيمان خواهند شد .

و معناى آيه اين است كه محققا و يا حقا خداى تعالى آنچه را كه ايشان پنهان مى‌دارند و يا آشكار مى‌سازند مى‌داند، و اين تعبير كنايه از تهديد به كيفرى سخت است، يعنى خدا مى‌داند كارهايى كه در نهان و آشكار مى‌كنند، و بزودى آنان را به سزاى اعمالشان مى‌رساند و در برابر انكار و استكبارشان مؤاخذه مى‌فرمايد، زيرا او مستكبرين را دوست نمى‌دارد.

(وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ).

راغب در مفردات مى‌گويد: سطر ، هم به فتحه سين و سكون طاء و هم به فتحه هر دو استعمال مى‌شود، كه هم در كتابت و نوشته به رديف و هم در درختان كاشته شده به رديف، و هم در مردمى كه به رديف ايستاده باشند بكار مى‌رود، و جمع آن اسطر و سطور و اسطار مى‌آيد.

اما در مورد كلمه اساطير در آيه مورد بحث، مبرد گفته: جمع اسطوره است، مانند كلمه اراجيح كه جمع ارجوحه و اثافى كه جمع اثفيه و احاديث كه جمع احدوثه است، و اساطير الاولين به معناى نوشته‌هايى از دروغ و خرافات است كه اهلش به خيال خود آن را مقدس مى‌شمرده‌اند، هم چنان كه خداى تعالى بدان اشاره نموده و در نقل كلام كفار فرموده كه: در باره قرآن گفتند:(أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَها فَهِيَ تُمْلى‌ عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا) اين بود كلام مبرد، و غير او گفته‌اند: اساطير جمع اسطار است، كه گفتيم (اسطار هم) جمع‌