نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 20
معجزه و يك امر غير
عادى بنا نگذاشته، و چيزى هم از قدرت و اختيارات خود را در اين باره به انبياى خود
واگذار ننموده است بلكه ايشان را فرستاده تا به زبان عادى كه با همان زبان در ميان
خود گفتگو مىكنند و مقاصد خود را به ديگران مىفهمانند، با قوم خود صحبت كنند و
مقاصد وحى را نيز به ايشان برسانند.
پس انبياء،
غير از بيان، وظيفه ديگرى ندارند، و اما مساله هدايت و ضلالت افراد، ربطى به
انبياء (ع) و غير ايشان نداشته بلكه فقط كار خود خداى تعالى است.
بنا بر اين
مىتوان گفت، آيه شريفه، به منزله بيان و ايضاح آيه(كِتابٌ
أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ
بِإِذْنِ رَبِّهِمْ) بوده و به آن چنين معنى مىدهد كه: ما به تو
كتاب داديم تا مردم را از ظلمتها به سوى نور بكشانى يعنى همين قدر برايشان بيان
كنى كه خدا چه چيز نازل كرده و بس (تنها همين را برسانى كافى است) در اين صورت
معناى اين آيه و آيهاى كه مىفرمايد:(وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ
لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ)[1] يكى خواهد
بود.
(فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ)- اين جمله اشاره به
همان مطلبى است كه قبلا گفتيم كه مساله هدايت و ضلالت، تنها به دست خدا است، و هيچ
يك از آن دو بدون مشيت خداى سبحان، تحقق نمىپذيرد، چيزى كه هست اين است كه خداى
تعالى به ما خبر داده كه مشيتش گزاف و نامنظم نبوده، بلكه داراى نظمى ثابت است و
آن اين كه هر كه پيروى حق نموده و با آن عناد نورزد، خداوند هدايتش مىكند، و هر
كه او را انكار نموده و از هواى خود پيروى كند خداوند گمراهش مىكند، پس گمراه
كردن خدا، از باب مجازات و كيفر، و بعد از كارهاى خلافى است كه آدمى به اختيار خود
انجام داده باشد، نه ابتدايى و بى حساب.
و اگر خداوند
سبحان در آيه مورد بحث، ضلالت را بر هدايت مقدم داشته بدين جهت بود كه ضلالت به
بيان محتاجتر است، مخصوصا با در نظر داشتن زمينه كلام كه زمينه بيان عزت مطلقه
خدا است پس در اينجا واجب بود روشن بسازد كه ضلالت هر كه گمراه شده و هدايت هر كه
هدايت گشته، همه به مشيت خدا است، و كسى بر اراده خدا
[1] و ما ذكر را به تو نازل كرديم تا براى مردم بيان كنى كه چه
چيز به سويشان نازل شده. سوره نحل، آيه 44.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 20