نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 512
احكام را محال
مىپنداشتند، و انتظار داشتند رسول خدا 6 پيرو احكام دينى ايشان باشد. اين دو
جهت و مخصوصا جهت اولى عمده جهتى بود كه ايشان را به اين طمع وامىداشت.
بنا بر اين
معناى آيه چنين مىشود: هم چنان كه بر اهل كتاب (يهود و نصارى) كتاب نازل كرديم،
بر تو نيز اين قرآن را نازل كرديم، بزبان خودت، و در حالى كه مشتمل بر حكم الهى، و
يا در حالى كه حاكم بين مردم است، و تو اگر خواستههاى اهل كتاب را پيروى كنى، و
مانند ايشان طمع بدارى كه بغير قرآن آيت ديگرى بر تو نازل شود، و يا با ايشان
مداهنه نموده، به پارهاى از احكام منسوخه و يا تحريف شده ايشان تمايل كنى، ما تو
را به عقوبت مىگيريم، و در آن وقت است كه بغير خدا دادرسى نخواهى داشت و كسى تو
را از عذاب خدا نجات نتواند داد. بنا بر اين مخاطب در اين آيه تنها رسول خدا 6
است، نه امت، آن چنان كه بعضى خيال كردهاند.
[انبياء
: در آوردن آيه و معجزه داراى اختيار و استقلال نبودهاند]
بعد از آنكه
رسول خدا 6 را از پيروى اهل كتاب نهى فرمود: اينك حقيقت حال را به وى تذكر
مىدهد، و او را از چنين طمعى مايوس ساخته، وادار مىكند كه بر خدا توكل نموده، در
امورش به او بازگشت نمايد.
و آن حقيقت
اين است كه سنت خدا بر اين جريان يافته كه انبياء (ع) از جنس خود بشر باشند، و
اصولا مساله ارسال رسل از طريق متعارف و مالوف صورت گيرد، نه اينكه انبياء مالك
غيب عالم و اختياردار چيزى از مختصات آن باشند، مثلا داراى يك قوه غيبيه باشند كه
با داشتن آن هر چه بخواهند بكنند. قادر على الاطلاق باشند و در نتيجه هر آيه و
معجزهاى كه بخواهند و يا از ايشان طلب كنند بياورند، بلكه ايشان مانند ساير مردم
هستند و هيچ اختيارى از خود ندارند، و همه امور بدست خداست.
او است كه
اگر بخواهد آيه و معجزه مىفرستد، و البته وقتى مىفرستد كه حكمت الهىاش اقتضاء
بكند، و اينطور نيست كه همه اوقات در مصلحت و حكمت برابر باشند، و گرنه حكمت باطل
گشته، نظام خلقت مختل مىگردد، بلكه براى هر زمانى حكمتى است مناسب آن، و حكمى است
مساعد آن، و بهمين جهت براى هر وقتى يك آيه مناسب است.
اين است آن
حقيقتى كه گفتيم جمله(وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَ
جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجاً وَ ذُرِّيَّةً) بدان اشاره مىكند.
و جمله(وَ ما كانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا
بِإِذْنِ اللَّهِ) هم اشاره به آن
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 512