از ناحيه پروردگارش آيتى بر او نازل نشد كه ما ببينيم و با ديدنش هدايت شويم و از شرك بسوى ايمان بگرائيم؟ خداوند پاسخ مى‌دهد به اينكه هدايت و ضلالت اثر آيت و مستند به آن نيستند، بلكه مستند به خود خدايند، خداست كه هر كه را بخواهد هدايت و هر كه را بخواهد گمراه مى‌كند.

و سنت او بر اين جريان يافته كه كسانى را هدايت نمايد كه بسوى او بازگشت كنند، و داراى قلبى باشند كه بياد او آرامش و اطمينان داشته باشد، اين دسته‌اند كه داراى سرانجام نيك و عاقبت خيرند، و كسانى را گمراه كند كه به آيات واضحه و روشن او كفر بورزند، كه ايشان راست عذاب در دنيا در حالى كه عذاب آخرتشان دشوارتر است، و بغير از خدا هم كسى نگهدار ندارند.

اگر بدون مشيت او هدايت امكان داشت ديگر چه وسيله‌اى بهتر از معجزه‌اى مانند قرآن؟ و اينكه مى‌بينيد با بودن اين معجزه روشن هم عده‌اى هدايت نيافته‌اند، خود بهترين شاهد است بر اينكه امر هدايت بدست خداست، و او نخواسته است كسانى هدايت شوند كه ضلالت بر ايشان نوشته شده، و خود فرموده:(وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ) كسانى را كه از اهل كفر و مكر، خداوند گمراهشان كرده باشد ديگر هدايت شدنى نيستند.

(وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنابَ).

در اينجا به كلام كفار بازگشته و به جواب مى‌پردازد. و مقصود كفار از اينكه گفتند:

چرا آيتى بر او نازل نشد ... اين بوده كه ما قرآن را آيت نمى‌دانيم، چرا آيتى نيامد كه ما بوسيله آن هدايت شويم؟

دليل بر اينكه مقصود ايشان اين بوده جملات بعدى آيه است، يعنى جمله‌(قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ) و جمله‌( وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ‌) ...(بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعاً ) و جمله‌(وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ ...).

زيرا مى‌بينيم خداوند در پاسخشان به پيغمبر خود دستور مى‌دهد كه به ايشان بگويد:

(إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنابَ)، و مى‌فهماند كه مساله هدايت مربوط و مستند به آيه نيست تا اگر نازل شود هدايت شوند، و اگر نازل نشود گمراه گردند، بلكه مساله هدايت و ضلالت مستند به خداى سبحان است، اوست كه هر كه را بخواهد هدايت و هر كه را بخواهد گمراه مى‌كند.

و چون زمينه طورى بود كه ممكن بود از اين جواب توهم كنند كه مساله هدايت و