تعذر، تعبير ندارد و سوم خوابهايى كه نفس در آن با حكايت و تمثيل تصرف كرده، اين قسم از خوابها است كه تعبير مى‌شود.

اين بود اجمال آنچه كه علماى روانشناس قديم در باره رؤيا گفته‌اند، و بحث بيش از اين و كامل آن موكول به كتبى است كه در اين باره تدوين يافته.

4- در قرآن مؤيد آنچه گفته شد هست‌

يك جا مى‌فرمايد:( وَ هُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ‌)[1]( ) و در جاى ديگر مى‌فرمايد:( اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى‌ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى‌)[2]( ).

و ظاهر اين دو آيه اين است كه نفوس در موقع خواب، از بدن‌ها گرفته مى‌شوند و ديگر ارتباطى با حواس ظاهرى بدن ندارند، به نوعى به عالم ربوبى رجوع كرده و منتقل مى‌شوند كه بى‌شباهت به مرگ نيست.

خداى تعالى در كلام خود به هر سه قسم رؤياى مذكور اشاره كرده و از قسم اول، رؤياى ابراهيم و رؤياى مادر موسى و پاره‌اى از رؤياهاى رسول خدا 6 را آورده، و به قسم دوم هم در جمله‌(أَضْغاثُ أَحْلامٍ) اشاره كرد، كه چنين رؤياهايى هم هست، و از قسم سوم، رؤياى يوسف و رؤياهاى دو رفيق زندانى او و رؤياى پادشاه مصر را كه هر سه در سوره يوسف آمده برشمرده است.

[1] او كسى است كه شما را در شب مى‌گيرد. سوره انعام، آيه 60.

[2] خدا است كه در موقع مرگ، ارواح را مى‌گيرد و آن را كه هنوز مرگش نرسيده در حال خواب روحش را قبض مى‌كند، سپس آن را كه حكم به مرگش كرده جانش را نگاه مى‌دارد و آن را كه نكرده به بدنش مى‌فرستد . سوره زمر، آيه 42.