اين معنا است.

و معناى اينكه گفتند:(وَ إِنَّا لَفاعِلُونَ) اين است كه، آوردن او و يا اصرار به پدر و وادار نمودنش به دادن برادر را انجام مى‌دهيم، و معناى آيه روشن است و پيداست كه با اين جمله خواسته‌اند يوسف را دلخوش ساخته قبولى خود را فى الجمله اعلام دارند.

(وَ قالَ لِفِتْيانِهِ اجْعَلُوا بِضاعَتَهُمْ فِي رِحالِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَعْرِفُونَها إِذَا انْقَلَبُوا إِلى‌ أَهْلِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ).

فتيان جمع فتى به معناى پسر است، راغب در مفردات در معناى بضاعت گفته:

قطعه‌اى وافر و بسيار از مال است كه براى تجارت در نظر گرفته شده باشد، گفته مى‌شود: ابضع بضاعة و ابتضعها و خداوند فرموده:(هذِهِ بِضاعَتُنا رُدَّتْ إِلَيْنا)[1] و نيز فرموده:(بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ)[2] و اصل اين كلمه بضع - به فتحه باء- است، كه به معناى پاره‌اى گوشت است كه قطع و بريده گردد، و نيز گفته است: عبارت معروف فلان بضعة منى- فلانى بضعه‌اى از من است معنايش اين است كه فلانى از شدت نزديكى به من به منزله پاره‌اى از تن من است.

و نيز گفته: بضع به كسره باء به معناى قسمتى از عدد ده است، و عدد ما بين سه و ده را بضع مى‌گويند: بعضى گفته‌اند بضع بيشتر از پنج و كمتر از ده را گويند[3].

و كلمه رحال جمع رحل به معناى ظرف و اثاث است. و كلمه انقلاب به معناى مراجعت است.

و معناى آيه اين است كه يوسف به غلامان خود گفت: هر آنچه ايشان از قبيل پول و كالا در برابر طعام داده‌اند در خرجين‌هايشان بگذاريد تا شايد وقتى به منزل مى‌روند و خرجين‌ها را باز مى‌كنند بشناسند كه كالا همان كالاى خود ايشان است، و در نتيجه دوباره نزد ما برگردند، و برادر خود را همراه بياورند، زيرا برگرداندن بها دلهاى ايشان را بيشتر متوجه ما مى‌كند، و بيشتر به طمعشان مى‌اندازد تا برگردند و باز هم از اكرام و احسان ما برخوردار شوند.

[1] اين سرمايه ما است كه به ما برگردانيده‌اند. سوره يوسف، آيه 65.

[2] با سرمايه‌اى اندك. سوره يوسف، آيه 88.

[3] مفردات راغب، ماده بضع.