بردند كه بر حسب ظاهر منتهى به هلاكت و يا مصيبت وى مى‌شد، خداوند عينا به وسيله همان راه او را به سرانجامى خير و به فضيلتى شريف منتهى نمود.

و به همين معنا است اشاره يوسف كه در مقام معرفى خود براى برادرانش گفت:(أَنَا يُوسُفُ وَ هذا أَخِي قَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنا إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَ يَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ)[1] و نيز در برابر برادرانش به پدر بزرگوارش گفت:(يا أَبَتِ هذا تَأْوِيلُ رُءْيايَ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَعَلَها رَبِّي حَقًّا وَ قَدْ أَحْسَنَ بِي إِذْ أَخْرَجَنِي مِنَ السِّجْنِ وَ جاءَ بِكُمْ مِنَ الْبَدْوِ مِنْ بَعْدِ أَنْ نَزَغَ الشَّيْطانُ بَيْنِي وَ بَيْنَ إِخْوَتِي)[2] آن گاه وقتى مجذوب جذبه الهى مى‌شود با تمام وجود والهش به سوى خدا متوجه و از غير او روى‌گردان شده مى‌گويد:(رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَ عَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحادِيثِ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ ...)[3] همانطور كه قبلا هم اشاره شد از اينكه فرمود: در اين آياتى است براى پرسش كنندگان معلوم مى‌شود جماعتى داستان يوسف (ع) را از رسول خدا 6.

پرسيده، و يا مطلبى پرسيده بودند كه به وجهى ارتباط با اين داستان داشته و در جوابشان اين سوره نازل شده است.

(إِذْ قالُوا لَيُوسُفُ وَ أَخُوهُ أَحَبُّ إِلى‌ أَبِينا مِنَّا وَ نَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّ أَبانا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ) در مجمع البيان گفته: كلمه عصبة به معناى جماعتى است كه در باره يكديگر تعصب داشته باشند، و از نظر عدد شامل جماعتى مى‌شود كه از ده كمتر و از پانزده نفر بيشتر نباشد، بعضى هم بين دو و چهل نفر را گفته‌اند، و به هر حال همانند كلمات، قوم، رهط و نفر، جمعى است كه مفرد ندارد.[4] جمله‌(إِذْ قالُوا لَيُوسُفُ وَ أَخُوهُ أَحَبُّ إِلى‌ أَبِينا مِنَّا) گفتار فرزندان يعقوب سواى‌

[1] منم يوسف و اين برادر من است به تحقيق منت نهاد خدا بر من بدرستى كه هر كه بپرهيزد و صبر كند پس به درستى كه خداوند ضايع نمى‌كند مزد نيكوكاران را. سوره يوسف، آيه 90.

[2] اى پدر من اين است تعبير خواب من از پيش به تحقيق گردانيد آن را پروردگار من راست و به تحقيق نيكويى كرد به من چون بيرون آورد مرا از زندان و آورد شما را از باديه بعد از آن كه فساد كرد شيطان ميان من و ميان برادران من. سوره يوسف، آيه 100.

[3] پروردگارا تو مرا دادى از پادشاهى و آموختى مرا از تعبير خوابها اى آفريننده آسمانها و زمين تو مولاى من هستى در دنيا و آخرت. سوره يوسف، آيه 101.

[4] مجمع البيان، ج 5، ص 212.