نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 113
داراى علم به تاويل
احاديث باشد در پدرانش نيز بوده اشتراك در علت ما را ناگزير مىسازد كه بگوييم
پدران بزرگوارش، ابراهيم و اسحاق و يعقوب نيز مخلص بودند، و علم به تاويل احاديث
را داشتند.
آيه شريفه(وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَ
الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ)[1] نيز مؤيد اين مدعى
است، چون اين معنا را دست مىدهد كه مساله علم به تاويل احاديث از نتايج و فروع
اخلاص براى خداى سبحان است.
دوم اينكه،
آنچه كه يعقوب (ع) خبر داد درست مطابق با رؤياى يوسف بود، براى اينكه سجده كردن
ايشان براى يوسف با اينكه يكى از آنان خود يعقوب (ع) است كه از مخلصين است و جز
براى خداى واحد سجده نمىكند خود كاشف از اين است كه ايشان در برابر يوسف، خدا را
سجده كردهاند نه اينكه يوسف را سجده كرده باشند، و در حقيقت يوسف را نظير كعبه
قبله خود قرار دادهاند. پس مىفهميم كه نزد يوسف و براى يوسف جز خدا چيز ديگرى
نبوده، و همين خود دليل ديگرى است بر اينكه وى براى پروردگارش از مخلصين- به فتح
لام- بوده، و كسى جز خدا در او شركت نداشته، هم چنان كه خودش بدان اشاره كرده و
گفته:(ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ مِنْ شَيْءٍ) سابقا هم
گفتيم كه علم به تاويل احاديث متفرع است بر اخلاص.
از همين جهت
است كه يعقوب در تعبير رؤياى يوسف گفت: و كذلك- يعنى همين طور كه خودت را
مسجود آنان ديدى- پروردگارت تو را برمىگزيند و خالص براى خود مىكند و تاويل
احاديث را به تو مىآموزد .
و همچنين
ديدن آل يعقوب به صورت آفتاب و ماه و يازده ستاره كه همه اجرام آسمانيند و در مكان
رفيعى قرار داشته نورافشانى مىكنند، و هر يك داراى مدارى وسيع هستند خود دليل بر
اين است كه بزودى آل يعقوب در حيات انسانى سعيد كه عبارت است از حيات دينى آبادگر
دنيا و آخرت داراى مكانتى بلند گشته و از ديگران ممتاز مىگردند.
و به همين
حساب يعقوب گفتار خود را ادامه مىدهد و مىفرمايد:(وَ
يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ) يعنى تنها بر تو، تا از ديگران ممتاز باشى(وَ عَلى آلِ يَعْقُوبَ) يعنى بر من و همسرم و فرزندانم، همانطور كه
ما را مجتمع و در صورتى نزديك به هم ديدى(كَما أَتَمَّها عَلى
أَبَوَيْكَ مِنْ قَبْلُ إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ
حَكِيمٌ).
[1] بياد آر بندگان ما ابراهيم و اسحاق و يعقوب صاحبان قدرت و
بصيرت را كه ما ايشان را با خلوص در ياد آخرت خالص كرديم. سوره ص، آيه 45 و 46.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 113