حال ببينيم مجادله ابراهيم چه بوده؟ در آيات مورد بحث چيزى در اين باب نيامده ولى در جاى ديگر قرآن كريم فرموده:(وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهِيمَ بِالْبُشْرى‌ قالُوا إِنَّا مُهْلِكُوا أَهْلِ هذِهِ الْقَرْيَةِ إِنَّ أَهْلَها كانُوا ظالِمِينَ قالَ إِنَّ فِيها لُوطاً قالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيها لَنُنَجِّيَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كانَتْ مِنَ الْغابِرِينَ).[1](إِنَّ إِبْراهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّاهٌ مُنِيبٌ) حليم به آن كسى گفته مى‌شود كه در عقوبت دشمن و انتقام گرفتن عجله نمى‌كند و كلمه اواه در باره كسى اطلاق مى‌شود كه زياد از بدى‌ها و ناملايماتى كه مى‌بيند آه مى‌كشد و كلمه منيب اسم فاعل از مصدر انابه به معناى رجوع است و مراد از آن، اين است كه آدمى در هر امرى به خداى تعالى رجوع كند.

و اين آيه زمينه تعليل آيه قبلى را دارد و مى‌خواهد بيان كند كه چرا ابراهيم (ع) در باره قوم لوط مجادله كرد و در اين جمله مدحى بليغ از ابراهيم (ع) شده، چون مى‌فرمايد: آن جناب بدين جهت در باره آن قوم مجادله كرد كه پيغمبرى حليم و پر حوصله بود و در نزول عذاب بر مردم ستمكار عجله نمى‌كرد، اميدوار بود كه توفيق الهى شامل حال آنان شده، اصلاح شوند و به استقامت بگرايند، پيغمبرى بود اواه يعنى از گمراهى مردم و از اينكه هلاكت بر آنان نازل شود سخت رنج مى‌برد و آه مى‌كشيد در نجات انسان به خداى تعالى رجوع مى‌كرد و متوسل مى‌شد پس كسى خيال نكند كه آن جناب از عذاب ستمكاران كراهت داشته و بدان جهت كه ظالم بودند از آنان طرفدارى مى‌كرده، حاشا بر پيغمبرى اولوا العزم كه طرفدار ستمكاران باشد.

(يا إِبْراهِيمُ أَعْرِضْ عَنْ هذا إِنَّهُ قَدْ جاءَ أَمْرُ رَبِّكَ وَ إِنَّهُمْ آتِيهِمْ عَذابٌ غَيْرُ مَرْدُودٍ) اين آيه شريفه حكايت پاسخى است كه فرشتگان به ابراهيم (ع) داده و مجادله آن جناب را قطع كردند و آن جناب بعد از شنيدن آن قانع شد و ديگر دنبال نكرد چون‌

[1] و چون فرستادگان، بشارت را به ابراهيم دادند اضافه كردند كه ما اهل اين قريه را هلاك خواهيم كرد زيرا اهل آن ستمكار بودند، ابراهيم گفت: آخر در آن قريه لوط پيغمبر هست، گفتند: ما بهتر مى‌دانيم كه در آن چه كسى هست، تو دلواپس لوط مباش كه به يقين ما او و اهل خانه‌اش را نجات خواهيم داد مگر همسرش را كه از هلاك شوندگان است. سوره عنكبوت، آيه 32