پذيرفتن دعوت او و اطاعتش مى‌دهد. مى‌فرمايد: آن پاداش اينست كه خداى سبحان چنين كسانى را به ايمانشان هدايت مى‌فرمايد. و معلوم است كه منظور از اين هدايت، هدايت به سوى پروردگارشان است، چون كلام، در باره عاقبت امر كسى است كه اميدوار لقاء اللَّه است، هم چنان كه خداى تعالى خودش فرموده:(وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنابَ)[1] و مسلما ايمان اگر آدمى را هدايت مى‌كند، به اذن خدا به سوى خدا هدايت مى‌كند، و نيز اگر مؤمنين به سوى حق و يا به سوى صراط مستقيم و يا هر چيز ديگرى كه قرآن كريم مشتمل بر آن است هدايت مى‌كنند در حقيقت به وسائل و مدارجى هدايت مى‌كنند كه اين مدارج سرانجام منتهى به خداى تعالى مى‌شود، هم چنان كه باز خداى تعالى فرموده:(وَ أَنَّ إِلى‌ رَبِّكَ الْمُنْتَهى‌)[2] در اين آيه سؤالى به ذهن مى‌رسد و آن اين است كه چرا مؤمنين را به ايمان و اعمال صالحه توصيف كرده، ولى هدايت به سوى خودش را تنها به ايمان نسبت داده؟ جوابش اين است كه تنها عاملى كه بنده خدا را به مقام قرب بالا مى‌برد ايمان است، و اعمال صالح در آن نقشى ندارد، تنها نقش اعمال صالح يارى ايمان و به نتيجه رساندن ايمان در بعد عمل است، هم چنان كه خداى تعالى فرموده:(يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ)[3] و در اين گفتارش ايمان و علم را عامل بلند شدن و بالا رفتن دانسته و از تاثير عمل صالح سكوت كرده. از اين آيه روشن‌تر آيه زير است كه مى‌فرمايد:(إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ)[4] البته همه اينها در باره هدايت است كه كار ايمان است، و اما نعمت‌هاى بهشتى امرى است كه اعمال صالح در آن دخالت دارد، هم چنان كه اعمال زشت دخالت در انواع عذاب دارد، خداى تعالى در باره مؤمنينى كه اعمال صالح دارند مى‌فرمايد:(تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ)[5] و در باره كفار مى‌فرمايد:(أُولئِكَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ)[6]

[1] خداى تعالى هر كسى را كه به سوى او رجوع كند به سوى خود هدايت مى‌كند. سوره رعد، آيه 27

[2] و محققا منتهى اليه همه حركت‌ها به سوى پروردگار تو است. سوره نجم، آيه 42

[3] خداى تعالى از ميان شما كسانى را كه ايمان دارند بالا مى‌برد و نيز كسانى كه موفق به داشتن علم شدند به درجاتى بلند مى‌رساند. سوره مجادله، آيه 11

[4] كلمه‌هاى پاك( كه همان عقائد حقه است) به سوى خدا بالا مى‌رود، و عمل صالح آن را در بالا رفتن مدد مى‌كند. سوره فاطر، آيه 10

[5] در بهشت‌هاى نعيم، از زير آنان نهرها روان است. سوره يونس، آيه 9

[6] اينان جايشان آتش است به سزاى آن اعمالى كه مى‌كردند. سوره يونس، آيه 8