نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 160
سحر زدند، آن هم سحرى
واضح، از در انكار به آنان پاسخ داد، پاسخى در شكل سؤال و استفهام و پرسيد:(أَ تَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا
جاءَكُمْ) كه تقديرش: ا
تقولون للحق لما جاءكم انه لسحر مبين- بعد از آنكه حق نزدتان آمد مىگوييد آن سحرى
واضح است مىباشد آن گاه همين استفهام انكارى را تكرار كرده مىپرسد:
اسحر هذا- آيا اين سحر است؟ .
بنا بر اين،
مقول قول يعنى جمله انه لسحر مبين در جمله استفهامى به جهت اختصار حذف
شده، چون استفهام دوم بر آن حذف شده دلالت مىكرد. و جمله(وَ لا
يُفْلِحُ السَّاحِرُونَ) ممكن است جملهاى حاليه باشد تا انكارى كه
جمله اسحر هذا بر آن دلالت مىكرد را تعليل كند، و بفهماند اگر تهمت
شما مورد انكار ما واقع شده براى اينست كه ساحران رستگار نمىشوند. و ممكن هم هست
جملهاى اخبارى و بيانى مستقل باشد، و رسول خدا 6 خواسته است در اين جمله خود را
مبراى از ارتكاب سحر و نزديك شدن به آن سازد، چون آن جناب معتقد بود كه خودش
رستگار و ساحران محروم از رستگاريند.
(قالُوا أَ جِئْتَنا لِتَلْفِتَنا عَمَّا وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا ...) كلمه
لفت مصدر و به معنى صرفنظر كردن از چيزى است، و معناى جمله
لتلفتنا در اين آيه اينست كه فرعون و درباريان او موسى (ع) را مورد عتاب و
نكوهش قرار داده به او گفتند: (أَ جِئْتَنا لِتَلْفِتَنا)- آيا به سر
وقت ما آمدهاى تا ما را منصرف سازى ، (عَمَّا وَجَدْنا
عَلَيْهِ آباءَنا)- از آن دين و سنتى كه پدرانمان را بر آن دين يافتيم؟ . و
منظورشان از كلمه عما: از آنچه همان سنت و طريقه نياكانشان
بوده، (وَ تَكُونَ لَكُمَا الْكِبْرِياءُ فِي الْأَرْضِ)- تا در
نتيجه كبريايى در زمين از آن خودتان شود؟ . منظورشان از كبريايى، رياست و
حكومت و گسترده شدن قدرت و نفوذ اراده است، و خواستهاند بگويند: شما دو تن
منظورتان از دعوت دينى اينست كه آن را وسيله قرار دهيد براى اينكه طريقه ما را كه
در سرزمين ما مستقر گشته باطل و بى اعتبار ساخته، طريقه جديدى كه خودتان مبتكر آن
هستيد جايگزين طريقه ما كنيد، و با اجراى آن در بين مردم و ايمان آوردن ما طبقه
حاكم به شما و مطيع شدنمان براى شما كبرياء و عظمتى در مملكت كسب كنيد.
و به عبارتى
ديگر: شما آمدهايد براى اينكه دولت فرعونى و حكومت ريشهدار و چند ساله قبطيان را
مبدل به دولتى اسرائيلى كنيد، دولتى كه قائم به امامت و قيادت شما دو تن باشد، و
ما هرگز به شما ايمان نخواهيم آورد و نخواهيم گذاشت به آرزويى كه از اين دعوت
مزورانه داريد برسيد.
(وَ قالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِي بِكُلِّ ساحِرٍ عَلِيمٍ) بطورى كه از مشروح
داستان كه در قرآن كريم آمده و حتى از آيات بعدى استفاده
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 160