نام کتاب : ختم نبوت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 75
تاریخ نشان داده است که اعصار بعدی ، فهم و بینش بیشتری در درک
معانی و مفاهیم گفتههای آن حضرت نشان دادند .
نسبیت اجتهاد
اثر بینشهای متوالی و متکامل در هیچ جا به اندازه مسائل فقهی ، محسوس
و مشهود نیست . بر فقه اسلامی ادوار و اطواری گذشته است ، در هر دورهای
طرز تفکر و بینش خاصی حکمفرما بوده است . اصول و قواعد استنباط امروز
با هزار سال پیش و هفتصد سال پیش متفاوت است . علمای حدود هزار سال
پیش نظیر شیخ طوسی قطعا مجتهدان مبرزی بودهاند و توده مردم بحق از آنان
تقلید و پیروی میکردند . طرز تفکر و نوع بینش آنها از کتابهایی که در
فقه و مخصوصا اصول نگاشتهاند کاملا پیداست . کتاب عده شیخ طوسی که در "
اصول " است و طرز تفکر و نوع بینش او را نشان میدهد ، اکنون در دست
است . اما از نظر فقهای عصرهای اخیر ، آن نوع بینش و آن طرز تفکر منسوخ
است ، زیرا بینشهای نوتر و عمیقتر و وسیعتر و واقع بینتر از آن آمده و
جای آن را گرفته است ، همچنانکه پیشرفت دانشهای حقوقی و روانشناسی و
جامعه شناسی در عصر حاضر امکان تعمقهای بیشتری در مسائل فقهی به وجود
آورده است .
اگر کسی بپرسد آیا علمای آن عهد و آن عصر با آن بینش و آن طرز تفکر ،
مجتهد بودهاند و توده مردم حق داشتهاند از آنها تقلید و پیروی کنند و
بینش آنها را ملاک تشخیص مقررات اسلامی قرار دهند ، جواب مثبت است .
باز اگر بپرسد آیا اگر در این عصر دانشجویی بخواهد تمام کتابها و
تالیفات و آثار بعد از قرن چهارم و
نام کتاب : ختم نبوت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 75