نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 437
سوم این که این انواع یا بالفعلند یا بالقوه ، اگر بالفعل باشند محال
است ، یعنی محال است که این انواع در کنار یکدیگر صف بکشند ، پس باید
بالقوه باشند .
چهارم اگر ما قائل به اصالت ماهیت بشویم چاره ای نداریم غیر از این
که این انواع را بالفعل بدانیم ، و لازمه اش اینست که انواع غیرمتناهی
بالفعل محصور بین حاصرین باشند ، ولی اگر اصالت را با وجود بدانیم در
واقع یک وجود واحد متصل مشتد است که از آن غیرمتناهی ماهیت قابل
اعتبار است .
پس معلوم شد که مسأله اشتداد تنها با اصالت وجود قابل توجیه است و
با اصالت ماهیت قابل توجیه نیست . یا باید بگوییم اصالت با ماهیت
است و اشتداد نیست و یا باید بگوییم اشتداد هست و اصالت با ماهیت
نیست و چون اشتداد هست و همه وجودش را قبول دارند پس اصالت با
ماهیت نیست و با وجود است .
لازمه حرکت اشتدادی انقلاب ذاتی است
مطلب دوم که مرحوم آخوند از حرکت اشتدادی استفاده میکند این است که
: لازمه حرکت اشتدادی نوعی انقلاب ذاتی است . میدانید که این بحث از
قدیم مطرح بوده است که آیا انقلاب ذاتی یعنی انقلاب ماهیت ممکن است یا
نه ؟ میشنوید که اغلب میگویند انقلاب ذاتی محال است ، یعنی یک شیء
ذاتی داشته باشد بعد این ذات تبدیل بشود به ذات دیگر محال است . بله
شیء ذاتی داشته باشد و این شیء معدوم بشود و بعد از نو ذات دیگری موجود
بشود این حرف دیگری است ، اما این شیء متبدل بشود یعنی همان اولی به
دومی تبدیل شود ، میگفتند این محال است .
به همین دلیل بود که حتی یک بحث طبیعی را مطرح میکردند که آن بحث
کیمیاگری بود که آیا امکان دارد یک جوهر تبدیل بشود به طبیعت جوهر
دیگری ، مثلا مس تبدیل بشود به طلا . اگر مس و طلا را دارای دو ماهیت
مختلف
نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 437