نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 329
برعکس به طمع انسان توجه کرده است .
این ایراد البته ایراد واردی نیست ، ایراد ناواردی است . اولا همه
میدانیم که از نظر اسلام عبادت ، درجات و مراتبی دارد ، یک درجهاش
عبادت به خاطر طمع به بهشت است ، و یک درجه آن عبادت برای ترس از
جهنم است ، و بالاتر از این ، درجات دیگر عبادت است که هدف آن
عبادتها نه بهشت است و نه جهنم . در خود قرآن به این مطلب توجه شده و
در کلمات پیغمبر اکرم و ائمه اطهار اینقدر در این زمینه هست که الی
ماشاءالله . از همه معروفتر جملهای است که در نهجالبلاغه و در کلمات
حضرت رسول و حضرت صادق هست و به هر حال جملهای است که مال امروز
نیست . از تالیف نهجالبلاغه به وسیله سید رضی هزارسال میگذرد تا چه رسد
به زمان حضرت امیر . امیرالمؤمنین میفرماید : « ان قوما عبدوا الله طمعا
فتلک عبادش التجار ، و ان قوما عبدوا الله خوفا فتلک عبادش العبید ، و
ان قوما عبدوا الله شکرا ( حبا ) [1] فتلک عبادش الاحرار » [2] .
یعنی گروهی از مردم خدا را عبادت میکنند برای طمع در بهشت . این
عبادت ، از نوع تجارت است ، تجارت پیشگی و معاملهگری است ، در اینجا
کار میکند برای اینکه در آنجا سودی ببرد . و گروهی عبادت میکنند از ترس
جهنم . اینها کارشان شبیه کار بردگان است که از ترس شلاق ارباب کار
میکنند . و قوم دیگر عبادت میکنند نه به خاطر بهشت و نه به خاطر ترس
از جهنم ، بلکه
[1] اینجا روایتهای مختلفی هست ، در نهجالبلاغه شکرا دارد ، در کلمات
پیغمبر یا ائمه حبا دارد .
[2] نهجالبلاغه ، حکمت 229 ، با کمی اختلاف در عبارت .
نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 329