نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 130
روا و ناروا . این است معنی آن جمله که در تعریف عدالت گفتهاند : "
العدالة إعطاء کل ذی حق حقه " ( عدالت این است که حق و هر ذی حقی به
خودش برسد ) . این است معنی کلام أمیرالمؤمنین سلام الله علیه که فرمود :
" « العدل یضع الامور مواضعها » " [1] ( عدل هر چیزی را در جای خود و
محل خود قرار میدهد ) . نفرمود عدل همه را در یک حد و یک درجه و یک
صف قرار میدهد . عدالت این است که در شؤون اجتماعی و در راه استفاده
از حقوق اجتماعی ، شرایط دقیق یک مسابقه کامل نسبت به همه مزایای
اجتماعی فراهم شود و طبق یک مسابقه عمل شود . معنی مساوات و به یک چشم
دیدن و همه را برابر در نظر گرفتن هم این است که هیچ ملاحظه شخصی در کار
باشند ، از نظر ملاحظات شخصی همه علی السویه باشند ، از نظر ملاحظات
طبقاتی همه علی السویه باشند .
پیغمبر اکرم فرمود : " « الناس کأسنان المشط » " [2] ( مردم مثل
دانههای شانه هستند ) و همه باهم برابرند ، یا فرمود : " « إن ربکم واحد
وإن أباکم واحد ، کلکم من آدم و آدم من تراب » " [3] یعنی هیچ ملاحظه
شخصی و تبعیض و تفاوت و تقدمی بر غیر مبنای فضیلت و تقوا و عمل و
لیاقت نباید در کار باشد . اما تقدمهایی مبنی بر فضیلت و تقوا و بر عمل
باید باشد ، لهذا بعد از این جملهها اضافه فرمود : " « و لا فضل لعربی
علی عجمیإلا بالتقوی » " [4] . قرآن کریم هم در عین اینکه امتیازات
رنگ و نژاد و جنس و خون را لغو میکند و میفرماید : " « إنا خلقناکم من
ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا »" ، پشت
[1] رک : ص 12 و . 13
[2] تحت العقول ، ص 368 از امام صادق علیه السلام .
3 و[4] رک : ص . 109
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 130