نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 129
و لیاقتها باشد . مقتضای عدالت این است که دانشجویانی که در یک امتحان
شرکت میکنند به هر کدام همان نمرهای داده شود که مستحق آن نمره است ،
مقتضای عدالت این نیست که به همه مساوی نمره داده شود و گفته شود باید
به همه یک جور نمره داده شود و الا تبعیض میشود و تبعیض ظلم است ، بر
عکس ، اگر به همه مساوی نمره داده شود حق ذی حق پامال شده و این ظلم
است . مقتضای عدالت این است که در مسابقات قهرمانی استعداد و لیاقت
و هنرنمایی ملاک تقدم و تأخر قرار گیرد ، مقتضای عدالت این نیست که
هنرمند و بی هنر را به یک چشم ببینند و فرقی بین با استعداد و بی
استعداد نگذارند . این جور مساواتها عین ظلم و بی عدالتی است ، و آن جور
تفاوتها که بر مبنای لیاقت و استعداد یا فعالیت و کار است عین عدالت
و دادگستری است .
مقتضای عدالت مساوات است در شرایط حقوقی مساوی نه در شرایط نامساوی
، یعنی نباید میان شرکت کنندگان در یک مسابقه علمی یا در یک مسابقه
قهرمانی در غیر آنچه مربوط به استعداد و هنر و لیاقت است فرق گذاشته
شود ، مثلا یکی سفید است و یکی سیاه ، یکی اشراف زاده است و یکی فرضا
فرزند یک فقیر ، یکی توصیه و پارتی دارد و یکی ندارد . یکی با معلم یا
داور قرابت و قوم و خویشی دارد و یکی ندارد . آنچه نباید ملاک قرار گیرد
این امور است که مربوط به لیاقت و استعداد یا فعالیت و مجاهدت افراد
نیست . اگر استعدادها و لیاقتها را نادیده بگیریم و به همه نمره و
امتیازی مساوی بدهیم ظلم کردهایم ، و اگر هم امتیاز و تفاوت قائل بشویم
اما ملاک امتیاز و تفاوت را اموری از این قبیل قرار دهیم باز هم ظلم
کردهایم .
این است فرق بین تفاوتهای بجا و بیجا و فرق بین تبعیضهای
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 129