نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 128
بکنیم ، به بزرگترین مبنای حقوق اجتماعی اسلام پی بردهایم و این مبنا
مانند چراغی روشن راهنمای ما در همه مسائل خواهد بود و ما را از خیلی
ظلمتها نجات خواهد داد .
عدالت یا مساوات
از اینجا معنی عدالت معلوم میگردد و جواب سؤالی که در اول کردم روشن
میشود . سؤال این بود که معنی عدالت چیست ؟ تفاوت و اختلاف و تبعیضی
که نقطه مقابل عدالت است چیست ؟ آیا هر نوع تفاوت که در جامعه بین
افراد باشد مخالف عدالت است و لازمه عدالت مساوات مطلق است ، یا
عدالت مستلزم مساوات مطلق نیست و گاهی عدالت ایجاب میکند که تفاوت
و امتیاز گذاشته شود و مقتضای عدالت این است که تبعیضها و تفاوتهای
بیجا و بلا استحقاق نباشد ؟ اگر مقتضای عدالت این دومی است ملاک بجا
بودن و بیجا بودن چیست ؟
معلوم شد که معنی عدالت این نیست که همه مردم از هر نظر در یک حد و
یک مرتبه و یک درجه باشند ، جامعه خود بخود مقامات و درجات دارد و در
این جهت مثل پیکر است ، وقتی که مقامات و درجات دارد ، باید تقسیم
بندی و درجهبندی بشود ، راه منحصر ، آزاد گذاشتن افراد و زمینه مسابقه
فراهم کردن است ، همینکه پای مسابقه به میان آمد خود بخود به موجب
اینکه استعدادها در همه یکسان نیست ، و به موجب اینکه مقدار فعالیت و
کوششها یکسان نیست ، اختلاف و تفاوت به میان میآید ، یکی جلو میافتد و
یکی عقب میماند ، یکی جلوتر میرود و یکی عقبتر . مقتضای عدالت این
است که تفاوتهایی که خواه ناخواه در اجتماع هست تابع استعدادها
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 128