نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 20
طرف و اختیار و عدل از طرف دیگر دیده میشد .
بحث عدل ، بحث حسن و قبح ذاتی افعال را به میان آورد ، و این بحث به
نوبه خود بحث عقل و مستقلات عقلیه را به میان کشید ، و اینها همه بحث
" حکمت " یعنی غایت و غرض حکیمانه داشتن ذات باری را موجب شد [1] و کم کم بحث به توحید افعالی و سپس به توحید صفاتی کشیده شده که
بعدها در این باره توضیح خواهیم داد .
صف آرایی میان بحثهای کلامی بعدها خیلی توسعه و دامنه پیدا کرد ، به
بسیاری از مسائل فلسفی کشیده شد از قبیل بحث در جواهر و اعراض و ترکب
جسم از اجزاء لا یتجزی و مسأله " خلأ " و غیره . زیرا متکلمین طرح این
مسائل را به عنوان مقدمهای برای مسائل مربوط به اصول دین خصوصا مسائل
مربوط به مبدأ و معاد لازم میشمردند .
از اینرو بسیاری از مسائل که در قلمرو فلسفه بود در قلمرو علم کلام هم
قرار گرفت . فلسفه و کلام مسائل مشترک زیادی دارند .
اگر کسی کتب کلام را - خصوصا کتب کلامیهای که از قرن هفتم به بعد
تألیف شده - مطالعه کند میبیند اکثر مسائل کلامی اسلامی همانها است که
فلاسفه - خصوصا فلاسفه اسلامی - در کتب خود طرح کردهاند .
فلسفه اسلامی و کلام اسلامی در یکدیگر زیاد تأثیر کردهاند . یکی از آن
تأثیرات این است که کلام برای فلسفه مسائل جدیدی جبرا مطرح ساخت و
فلسفه نیز موجب شده دائره کلام وسعت
[1] رجوع شود به مقدمه کتاب " عدل الهی " تألیف مرتضی مطهری .
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 20