نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 160
بلکه نسبت علوم با فلسفه از قبیل نسبت یک درجه از معرفت با یک درجه
کاملتر از معرفت درباره یک چیز است . یعنی فلسفه ، ادراک وسیعتر و
کلیتر همان چیزهائی است که مورد ادراک و معرفت علوم است .
برخی دیگر مانند کانت ، قبل از هر چیز تحقیق درباره خود معرفت و
قوهای که منشأ این معرفت است ، یعنی عقل را ، لازم شمردند و به نقد و
نقادی عقل انسان پرداختند و تحقیقات خود را فلسفه یا فلسفه نقادی
Critical Philosophy نام نهادند .
البته این فلسفه نیز با آنچه نزد قدما به نام فلسفه خوانده میشد جز
اشتراک در لفظ وجه مشترک دیگری ندارد . همچنانکه با فلسفه تحققی اگوست
کنت و فلسفه ترکیبی اسپنسر نیز وجه اشتراکی جز لفظ ندارد . فلسفه کانت
به منطق که نوعی خاص از فکر شناسی است از فلسفه که جهانشناسی است
نزدیکتر است .
در جهان اروپا کم کم آنچه ( نه علم ) بود ، یعنی در هیچ علم خاصی از
علوم طبیعی یا ریاضی نمیگنجید و در عین حال یک نظریه درباره جهان یا
انسان یا اجتماع بود ، به نام فلسفه خوانده شد .
اگر کسی همه ( ایست ) هایی را که در اروپا و امریکا به نام فلسفه
خوانده میشود جمع کند و تعریف همه را بدست آورد ، میبیند که هیچ وجه
مشترکی جز ( نه علم ) بودن ندارند . این مقدار که اشاره شد برای نمونه
بود که بدانیم تفاوت فلسفه قدیم با فلسفههای جدید از قبیل تفاوت علوم
قدیمه با علوم جدیده نیست .
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 160