اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 - مطهری، مرتضی

نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 45

روشن است که این سخنان دو قضیه است و نه یکی ، زیرا گفتار نخستین ( جزئی از ماده پروتون است و به گرد خود می‌چرخد ) به برهان طبیعی و تجربه‌ علمی متکی است و گفتار دومی ( حرکت دوری وضعی در خارج داریم ) به گفتار نخستین مستند است نه به برهان و تجربه مستقیما .
و از همین جا روشن می‌شود که چنانکه همه علوم در استواری کاوشهای خود متوقف و نیازمند به فلسفه می‌باشند ، فلسفه نیز درپاره‌ای از مسائل متوقف‌ به برخی از مسائل علوم می‌باشد که از نتایج آنها استفاده کرده و مسأله‌ انتزاع نمایند [1] .

. 1 تا اینجا فرق فلسفه و علم معلوم شد و نیازمندی علوم به فلسفه از راه اثبات وجود موضوعاتشان نیز روشن شد . در اینجا مقصود بیان استفاده‌ای‌ است که فلسفه گاهی از مسائل علوم می‌نماید و این استفاده البته به این‌ نحو نیست که پاره‌ای از مسائل علوم در صف مسائل فلسفی قرار بگیرد و یا آنکه مسأله فلسفی از مسأله علمی استنتاج شود ، بلکه به این نحو است که‌ فلسفه از مسائل علوم مسأله دیگری که جنبه فلسفی دارد انتزاع می‌کند . در اینجا لازم است معنای " انتزاع " و فرق آن با " استنتاج " بیان‌ شود تا معلوم گردد که مسأله فلسفی نه عین مسأله علمی است و نه مستنتج از آن ، بلکه منتزع از آن است . استنتاج : استنتاج در جایی گفته می‌شود که ذهن از یک حکم کلی یک حکم‌ جزئی نتیجه بگیرد و به اصطلاح از کلی به جزئی پی ببرد ، مثلا پس از آنکه‌ بر ما ثابت شد هر موجود طبیعی فناپذیر است ، نتیجه می‌گیریم پس درخت‌ هم که موجود طبیعی است فناپذیر است ، و اگر بخواهیم ترتیب منطقی بدهیم‌ این‌طور می‌گوییم : " درخت موجودی است طبیعی و هر موجود طبیعی فناپذیر است ، پس درخت فناپذیر است " و اگر درست دقت شود معلوم می‌شود که‌ علم به جزئی از علم به کلی زاییده شده است و مولود و نتیجه آن به شمار می‌رود . و البته هیچگاه ممکن نیست مسائل فلسفه از مسائل علوم استنتاج شود ، زیرا نتیجه دهنده از نتیجه داده شده باید کلی‌تر باشد و حال آنکه مسائل‌ فلسفی خود کلی‌ترین مسائل است ، زیرا موضوع آنها وجود مطلق است و " وجود " کلی‌ترین موضوعات است . >

نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 45

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست