نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 41
و احکام موضوع مفروض الوجودی را بیان کرده و وجود و چگونگی وجود آن را
به جای دیگر ( حس یا برهان فلسفی ) احاله مینماید .
گفتار بالایی را در چند جمله زیر میتوان خلاصه کرد :
> بحث از علة العلل و واجب الوجود بود " الهیات " میخواندند و در
یونان باستان به مناسبت خاصی که در خاتمه همین مقاله گفته خواهد شد "
متافیزیک " ( metaphysics ) خوانده میشد صرفا محصول قوه تعقل بشر است
و تجربه حسی در مسائل آن راه ندارد ، غالبا هر وقت " فلسفه " گفته شود
مقصود همان است .
ولی از قرن هفدهم به بعد گروهی از دانشمندان پدید آمدند که ارزش "
برهان " و " قیاس عقلی " را به کلی انکار کردند و اسلوب تجربی را
تنها اسلوب صحیح و قابل اعتماد دانستند . به عقیده این گروه فلسفه نظری
و تعقلی که مستقل از علم باشد پایه و اساسی ندارد و علم هم محصول حواس
است و حواس جز به ظواهر و عوارض طبیعت و فنومنها ( Phenomen ) تعلق
نمیگیرد ، پس مسائل " فلسفه اولی " که صرفا نظری و تعقلی و مربوط به
کنه واقعیات و امور غیر محسوسه است بیاعتبا ر است و این گونه مسائل
برای بشر نفیا و اثباتا درک نشدنی است ، آنها را باید از دایره بحث
خارج کرد و امور غیر قابل تحقیق نامید .
اگوست کنت ( August Cont ) دانشمند معروف فرانسوی قرن نوزدهم یکی از
کسانی است که منکر فلسفه عقلی و نظری است ولی در عین حال به یک فلسفه
حسی متکی به علوم معتقد است به این معنی که بیان روابط علوم را با
یکدیگر و همچنین پارهای از فرضیههای بزرگ را که در همه یا غالب علوم
مورد استفاده قرار میگیرد از لحاظ شباهتی که فیالجمله به فلسفه اولی از
حیث کلی و عمومی بودن دارند " مسائل فلسفی " میخواند . امروز هم بیان
روشهای علوم و متدهایی که در هر یک از علوم به کار برده میشوند به نام
" فلسفه علمی " خوانده میشود .
این فلسفه حسی که اگوست کنت قائل است و همچنین سایر سیستمهای فلسفی
حسی که از طرف فلاسفه امپیریست ( empirist ) یا حسیون ابراز شده متکی به
علوم حسی است و مانند خود آن علوم محدود است و از حدود توجیه عوارض و
ظواهر طبیعت ( فنومنها ) تجاوز نمیکند .
در این مقاله با فلاسفه حسی و کسانی که فلسفه اولی را از آن جهت که
صرفا >
نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 41