نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 72
نکنید ، خویشتن را ملامت کنید که به دعوت من پاسخ مثبت دادید . ارتباط
من با شما صرفا در حدود " دعوت " و " اجابت " بوده و بس " .
فلسفه و حکمت این اندازه تسلط شیطان بر بشر ، " اختیار " انسان است
. مرتبه وجودی انسان ایجاب میکند که حر و آزاد و مختار باشد . موجود
مختار همواره باید بر سر دو راه و میان دو دعوت قرار گیرد تا کمال و
فعلیت خویش را که منحصرا از راه " اختیار " و " انتخاب " بدست
میآید تحصیل کند .
از جهان دو بانگ میآید به ضد
تا کدامین را تو باشی مستعد
آن یکی بانگش نشور اتقیا
و آن دگر بانگش نفور اشقیا
در جهان بینی اسلامی ، هیچ موجودی نقشی در آفرینش به صورت استقلال
ندارد . قرآن برای هیچ موجودی استقلال قائل نیست . هر موجودی هر نقشی را
دارد بصورت واسطه و مجرا واقع شدن برای مشیت و اراده بالغه الهیه است
. قرآن برای فرشتگان ، نقش واسطه بودن برای انفاذ مشیت الهی در خلقت
قائل است ، ولی برای شیطان حتی چنین نقشی نیز قائل نیست ، تا چه رسد به
آنکه او را در خالقیت مستقل بداند آنچنانکه در اوستا اهریمن خالق مستقلی
است در برابر آهورامزدا .
از اینرو اینکه معمولا کلمه شیطان را در ترجمه متون اسلامی به " اهریمن
" یا " دیو " ترجمه میکنند ، غلط فاحش است . کلمه شیطان مرادفی در
فارسی ندارد و باید عین لفظ در ترجمه بیاید .
شیطان از نظر قرآن به هیچ وجه قطبی در مقابل خداوند نیست ، حتی قطبی
در برابر فرشتگان که به اذن پروردگار دست اندر کار خلقت اند و مجری
مشیت الهی در آفرینش اشیاء میباشند نیز نیست .
به طور کلی تصور مردم ما از " جن " با تصویری که قرآن از جن میدهد
متفاوت است . جن در قرآن موجودی است مانند انسان و مکلف به تکالیفی
مانند تکالیف انسان ، ولی موجودی نامرئی ، اما جن در تصور عامه مردم
موجودی است در ردیف فرشته . قرآن ، جن را با انس ( انسان ) ردیف
میکند و عامه مردم با فرشته . شیطان به نص قرآن از نوع جن است . در
جهان بینی اسلامی ، فرشتگان نقشی اجرائی در نظام تکوین دارند ، بر خلاف جن
که از این نظر هیچ نقشی ندارد . ردیف قرار دادن " جن و ملک " در
ادبیات اسلامی ، به اعتبار اشتباهی است که مسلمین از سابقه ذهنی با
مفاهیم زردشتی دامنگیرشان شده است .
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 72