نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 71
ولی در جهان بینی اسلامی اساسا جهان و موجودات جهان به دو دسته خیر و
شر منقسم نمیگردد ، در جهان ، آفریدهای که نبایست آفریده شده باشد و یا
بد آفریده شده باشد وجود ندارد ، همه چیز زیبا آفریده شده و همه چیز بجا
آفریده شده و همه چیز مخلوق ذات احدیث است .
قلمروی شیطان " تشریع " است نه " تکوین " ، یعنی قلمروی شیطان
فعالیتهای تشریعی و تکلیفی بشر است . شیطان فقط در وجود بشر میتواند .
نفوذ کند نه در غیر بشر . قلمروی شیطان در وجود بشر نیز محدود است به
نفوذ در اندیشه او نه تن و بدن او . نفوذ شیطان در اندیشه بشر نیز منحصر
است به حد وسوسه کردن و خیال یک امر باطلی را در نظر او جلوه دادن .
قرآن این معانی را با تعبیرهای " تزیین " ، " تسویل " ، " وسوسه "
و امثال اینها بیان میکند ، و اما اینکه چیزی را در نظام جهان بیافریند و
یا اینکه تسلط تکوینی بر بشر داشته باشد ، یعنی به شکل یک قدرت قاهره
بتواند بر وجود بشر مسلط شود و بتواند او را بر کار بد اجبار و الزام
نماید ، از حوزه قدرت شیطان خارج است . تسلط شیطان بر بشر محدود است
به اینکه خود بشر بخواهد دست ارادت به او بدهد :
« انه لیس له سلطان علی الذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون 0 انما سلطانه
علی الذین یتولونه »[1] .
" همانا شیطان بر مردمی که ایمان دارند و به پروردگار خویش اعتماد و
اتکا میکنند تسلطی ندارد ، تسلط او منحصر است به اشخاصی که خودشان ولایت
و سرپرستی شیطان را پذیرفته و میپذیرند " .
قرآن از زبان شیطان در قیامت نقل میکند که در جواب کسانی که به او
اعتراض میکنند و او را مسؤول گمراهی خویش میشمارند میگوید :
« و ما کان لی علیکم من سلطان الا ان دعوتکم فاستجبتم لی فلا تلومونی و
لوموا انفسکم »[2] .
" من در دنیا قوه اجبار و الزامی نداشتم . حدود قدرت من فقط " دعوت
" بود . من شما را به سوی گناه خواندم و شما هم دعوت مرا پذیرفته و
اجابت کردید ، پس مرا ملامت
[1] نحل / 99 و . 100
[2] ابراهیم / . 22
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 71