عدل الهی - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 68

عارف کامل ) را با لحنی دو پهلو و نغز و توأم با " توریه " و " ایهام‌ " اینچنین بیان کرده است :

پیر ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت

آفرین بر نظر پاک خطا پوشش باد

یعنی در نظر بی آلایش و پاک از محدودیت و پایین نگری پیر ، که جهان‌ را به صورت یک واحد تجلی حق می‌بیند ، همه خطاها و نبایستنیها که در دیدهای محدود آشکار می‌شود محو می‌گردد . جهان ، ظل حق و سایه حق است ، ذات حق ، جمیل علی الاطلاق و کامل علی الاطلاق است . ظل جمیل ، جمیل است ، محال است که جمیل نباشد . در هر اندام زیبا اگر عضوی را تک و تنها ، بدون توجه به اینکه موقعیت عضوی دارد و با یک سلسله اعضای دیگر مجموعا یک اندام را تشکیل می‌دهند ، مورد توجه قرار دهیم ، حقانیت و درستی و کمال او را درک نخواهیم کرد و احیانا فکر می‌کنیم که اگر به گونه‌ای دیگر بود بهتر بود ، اما همین که با دیدی گسترده ، آن را به عنوان یک عضو در مجموعه یک اندام زیبا ببینیم ، نظر ما دگرگون می‌گردد ، و آنچه قبلا نادرست و نبایستنی می‌پنداشتیم بکلی محو می‌گردد . حافظ در بیتی دیگر از همین غزل ، همچنانکه عادت او است که در هر غزلی‌ ( عموما یا غالبا و قریب به اتفاق ) مقاصد کنایی و استعاری و احیانا ایهام آمیز و توریه آمیز خود را با بیتی تفسیر کند ، مقصود خویش را توضیح داده است :

چشمم از آینه داران خط و خالش شد

لبم از بوسه ربایان بر و دوشش باد

در مصراع اول این بیت ، وصول خویش را به مرحله " عین الیقین " که‌ جهان را مظهر خط و خال و چشم و ابروی او ، و هر چیز را در جای خود نیکو می‌بیند ، اعلام می‌دارد و در مصراع دوم ، آرزوی وصول به مرحله " حق الیقین‌ " را می‌نماید . حافظ در غزلهای دیگر خویش نیز این حقیقت را که عارف پس از وصول به‌ حقیقت ، جز کمال و جمال و لطف و زیبایی در تفسیرش نیست ، مکرر بیان‌ کرده است ، مانند آنجا که می‌گوید : روی خوبت آیتی از لطف بر ما کشف کرد زین سبب جز لطف و خوبی‌ نیست در تفسیر ما یا می‌گوید :

نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 68

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست