نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 289
اگر از انسان عمل خیری با همه شرایط حسن فعلی و فاعلی صادر شود و از طرف
دیگر انسان در برابر حقیقت ، خصوصا حقیقتی که از اصول دین بشمار میرود
لجاج ورزد و عناد به خرج دهد ، در این صورت آیا آن عمل که در ذات خود
خیر و ملکوتی و نورانی بوده و از جنبه بعد الهی و ملکوتی نقصی نداشته ،
به واسطه این لجاج و عناد و یا به سبب یک حالت انحرافی روحی دیگر
نابود میگردد یا نه ؟ در اینجا مسأله " آفت " مطرح است .
ممکن است عملی ، هم دارای حسن فعلی باشد و هم دارای حسن فاعلی ، و به
تعبیر دیگر هم پیکر صحیح داشته باشد و هم روح و جان سالم ، هم از وجهه
ملکی و طبیعت خیر باشد و هم از وجهه ملکوتی ، ولی در عین حال از نظر
ملکوتی به خاطر آفت زدگی تباه و پوچ گردد ، همچون بذری سالم که در زمین
مساعد پاشیده میشود و محصول هم میدهد ولی قبل از اینکه مورد استفاده قرار
گیرد دچار آفت میگردد ، ملخ یا صاعقهای آن را نابود میسازد . قرآن کریم
این " آفت زدگی " را " حبط " مینامد .
" آفت زدگی " اختصاص به کفار ندارد ، در اعمال نیک مسلمانان نیز
ممکن است پیش آید . ممکن است یک مسلمان مؤمن ، در راه خدا و برای خدا
به فقیر مستحقی صدقه بدهد و صدقه او مورد قبول واقع گردد ولی بعد آن را
با منت گذاشتن بر او و یا با نوعی آزار روحی دیگر به او ، نیست و نابود
گرداند و تباه سازد .
قرآن کریم میفرماید :
« یا ایها الذین آمنوا لا تبطلوا صدقاتکم بالمن و الاذی »[1] .
" ای کسانی که ایمان آوردهاید صدقات خویشتن را با منت نهادن و آزار
رساندن باطل نکنید " .
یکی دیگر از آفات اعمال خیر " حسد " است ، چنانکه فرمودهاند :
« ان الحسد لیأکل الحسنات کما تأکل النار الحطب » [2] .
" حسد ورزیدن اعمال خیر انسان را میبلعد و میخورد آنچنانکه هیزم ،
آتش را " .
یکی دیگر از آن آفات ، " جحود " یعنی حالت " ستیزه گری " با
حقیقت است . جحود یعنی اینکه آدمی حقیقت را درک کند و در عین حال با
آن مخالفت کند . به
[1] بقره / . 264
[2] بحار الانوار ، چاپ آخوندی ، ج 15 ، قسم سوم ص 132 - 133.
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 289