نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 199
همنشینی انگشت گر ( ذغال فروش ) غبار سیاهی عارض میگردد . در آنجا
مبادله وجود ندارد ، نه مبادله طبیعی و نه مبادله قرار دادی ، مبادله و
داد و ستدها اختصاص به این جهان دارد .
البته منظور از اینکه زندگی جهان دیگر ، اجتماعی نیست این نیست که در
آنجا هر کسی منفرد و تنهاست و کسی غیر از خود را نمیبیند و با غیر خود
سر و کار ندارد ، منظور این است که همبستگیها و تأثیر و تأثرها و تعاون
و تضادها و بده و بستانهای روحی و اخلاقی و معنوی که در این جهان هست و
در نتیجه جامعه ، یعنی ترکیب حقیقی از افراد تحقق مییابد و سرنوشتها به
هم گره میخورد ، در آن جهان وجود ندارد ، و الا در هر یک از بهشت و جهنم
، اجتماع و گرد هم زیستن هست ، با این تفاوت که در اجتماع نیکوکاران
انس و الفت و صفا و صمیمیت برقرار است و به تعبیر قرآن کریم برادروار
بر صندلیهایی روبروی هم مینشینند [1] اما در اجتماع بدکاران تنفر و
بیزاری از یکدیگر و ناسزاگویی حکمفرماست [2] .
ارتباط دو جهان
از مطالب گذشته ، تفاوتهایی که بین نظام این جهان و نظام آن جهان است
بدست آمد ، اکنون ببینیم ارتباط این دو جهان در چیست ؟
شک نیست که بین دنیا و آخرت ، ارتباط نیز برقرار است ، ارتباطی
بسیار شدید . ارتباط دنیا و آخرت در این حد است که مانند دو بخش از
یک عمر ، و دو فصل از یک سال اند ، در یک فصل باید کاشت و در فصل
دیگر باید درو کرد ، بلکه اساسا یکی کشت است و دیگری محصول ، یکی هسته
است و دیگری میوه آن ، بهشت و جهنم آخرت در اینجا پدید میآیند .
در حدیث است :
« ان الجنة قیعان ، و ان غراسها سبحان الله ، و الحمد لله ، و لا اله الا
الله ، و الله اکبر ، و لا حول و لا قوش الا بالله » [3] . [1] اخوانا علی سرر متقابلین »، حجر / . 47
[2] کلما دخلت امة لعنت اختها » . اعراف / 38 ، ان ذلک لحق
تخاصم اهل النار »، ص / 64
[3] تفسیر المیزان ، ج 13 ، ص . 23
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 199