عدل الهی - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 114

قانون چیست ؟

از آنچه تا کنون گفته شد دانستیم که پدیده‌های جهان ، محکوم یک سلسله‌ قوانین ثابت و سنتهای لا یتغیر الهی می‌باشند ، و به تعبیر دیگر ، خدا در جهان ، شیوه‌های معینی دارد که گردش کارها را هرگز بیرون از آن شیوه‌ها انجام نمی‌دهد . اکنون بنگریم قانون چیست ؟ و سنت به چه معنی است ؟ آیا سنت و قانون‌ الهی از نوع قوانین موضوعه است و از قبیل تعهدات و قراردادهای اجتماعی‌ و التزامات ذهنی است ؟ یا آنکه مخلوق خاصی است که خدا او را آفریده‌ است ؟ یا هیچیک از این دو تعبیر درباره سنت و قانون الهی صحیح نیست ؟ و در هر صورت آیا ممکن است خدا سنت خود را نیافریند یا قرار ندهد ؟ چرا تغییر قانون و سنت خدا غیر ممکن است ؟ در پاسخ می‌گوییم : سنت و قانون ، چیزی نیست که آفرینش خاص و خلقت‌ جداگانه ای به آن تعلق بگیرد . قانون ، یک مفهوم کلی و انتزاع ذهنی است‌ و در خارج به شکل کلیت و قانون بودن وجود ندارد . آنچه در خارج وجود دارد همان نظام علت و معلول و درجات و مراتب وجود است که در ذهن ما تجرید می‌یابد و انتزاع می‌شود و به صورت " قانون " منعکس می‌گردد . هستی درجاتی دارد و هر درجه آن موقعیت ثابت و مشخصی دارد . تصور ندارد که علتی موقعیت خاص خود را به دیگری بسپارد و یا معلولی از جای خود نقل‌ مکان کند ، و همین حقیقت است که اینگونه تعبیر می‌شود : جهان قانون دارد . پس قانون آفرینش ، یک قرارداد و اعتبار نیست ، زیرا از چگونگی هستی‌ اشیاء انتزاع شده است ، و به همین دلیل ، تبدیل و تغییر برای آن نیز محال است .

استثناها

آیا قوانین آفرینش ، استثناء پذیر است ؟ آیا معجزه‌ها و کارهای خارق‌ العاده ، نقض سنت خدا است ؟ پاسخ در هر دو مورد ، منفی است . نه قوانین آفرینش استثناء پذیر است‌ و نه کارهای خارق العاده استثناء در قوانین آفرینش است . اگر تغییراتی در سنتهای جهان مشاهده می‌شود آن تغییرها معلول تغییر شرایط است و بدیهی است که هر سنتی در شرایط خاص جاری است و با تغییر شرایط ،

نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 114

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست