نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 83
وحدت خارجی وجود ندارد و مجموعا یک واحد را تشکیل نمیدهند پس اساسا
این ترکیب ، یک ترکیب اعتباری است نه حقیقی و حال آنکه محل کلام
ترکیب حقیقی است ، و اگر بین این دو جزء وحدت خارجی برقرار است پس
ترکیب اتحادی است و بنابراین ترکیب حقیقی انضمامی معنی ندارد .
این اشکال را میتوان به این نحو پاسخ داد که دو چیزی که با یکدیگر
رابطه وجودی دارند و مجموعا یک وجود واحد را تشکیل میدهند به دو نحو
قابل فرض است : یکی اینکه احدی المتحدین ، متحصل الذات و مستغنی از
دیگری باشد بطوری که تغییر و تبدیل دیگری مستلزم تغییر و تبدیل او نیست
که این را میگوییم " ترکیب انضمامی " ، مانند ترکیب جوهر و عرض که
یک ترکیب حقیقی انضمامی است . یکی هم اینکه هیچیک از این متحدین در
وجود و یا لوازم وجود مستغنی از دیگر نباشد مانند ترکیب جسم از ماده و
صورت که هر یک نیازمند به دیگری است ، زیرا محقق شده است که ماده در
تحقق خود نیازمند به صورت است و صورت هم در قبول تشخصات نیازمند به
ماده است . چنین ترکیبی را ترکیب حقیقی اتحادی میگویند .
مقدمه هشتم :
اتحاد بین دو موجود بالفعل از آن جهت که بالفعل هستند ممتنع است .
اگر فرض کنیم " الف " بالفعل موجود است و متحصل ، و " ب " نیز
بالفعل موجود است و متحصل ، محال است که بین دو موجود اتحاد حاصل شود .
زیرا واحد شدن این دو شیء به این است که دو فعلیت تبدیل به یک فعلیت
بشود . و اگر این دو شیء تبدیل به یک شیء گردند یا هر دو فعلیت باقی
است و یا هیچیک از
نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 83