نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 22
درباره وجود ، گذشته از اینکه چیزی که از خود وجود روشنتر باشد وجود
ندارد که بعنوان یکی از آثار وجود ، معرف وجود واقع شود ، اساسا فرض
وجود معرف مستلزم اینست که قبلا با مفهوم وجود آشنایی داشته باشیم ،
زیرا وقتی که تعریف میکنیم ، معرف را موضوع ، و معرف را محمول قرار
میدهیم و حکم میکنیم که : " آن این است " اگر با مفهوم وجود آشنا
نباشیم مفهوم " است " را که به اصطلاح و " وجود رابط " [1] است
درک نمیکنیم . پس قبلا باید با مفهوم وجود آشنا باشیم تا بتوانیم وجود
را تعریف کنیم . و بنابراین تعریف واقعی وجود " دور " است [2] . [1] بعدا در فریده دوم معنی " وجود رابط " روشن خواهد شد .
[2] این بیان که در بالا برای عدم امکان تعریف حدی و تعریف رسمی شد ،
شاید بهترین بیان این مطلب باشد و مقصود بوعلی در نجات که گفته است :
" وجود مبدأ اول همه شرحها و تعریفها است " همین است که ما توضیح
دادیم .
حاجی سبزواری در شرح بیت بالا میگوید : " از آن جهت وجود ، حد ندارد
که بسیط است و از آن جهت رسم ندارد که رسم بوسیله " عرضی " باید باشد
و عرضی از کلیات پنجگانه است و همه کلیات از سنخ ماهیت میباشند و
وجود و عوارض وجود از سنخ ماهیت نمیباشند " . این بیان در مورد " رسم
" صحیح نیست . زیرا اولا هیچ ضرورتی نیست ، " عرضی " که یکی از
کلیات پنجگانه است از سنخ ماهیت باشد تا گفته شود وجود و عوارض وجود
از سنخ ماهیت نیستند ، و ثانیا اینکه میگوید عوارض وجود از سنخ ماهیت
نیستند درباره عوارض مساوی وجود از قبیل وحدت ، وجوب ، و غیره صادق
است ، درباره مطلق عوارض وجود صادق نیست ، زیرا خود ماهیات از عوارض
وجودند و به همین دلیل مبحث ماهیت در فلسفه اولی ذکر میشود .
ضمنا این مطلب نیز خوب است تذکر داده شود که اصطلاح " شرح الاسم " >
نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 22