نام کتاب : مساله شناخت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 177
پس حالا حقیقت این است ، زیرا مردم عالم این را قبول کردهاند . آن وقت
، آن حقیقت بوده و اکنون این حقیقت است . اگوست کنت [1] فرانسوی
شناخت راستین را اینچنین تعریف میکند .
واضح است که این ، تعریف غلطی است [2] که بگوئیم آن روز آن حقیقت
بود و امروز این حقیقت است و فردا اگر به گونه دیگری فکر کردند آن
حقیقت خواهد بود .
بعضی دیگر شناخت راستین را به گونه دیگر تعریف کردند ، گفتند :
شناخت راستین آن شناختی است که اثر مفید به حال بشر داشته باشد .
علمای قدیم ( علمای اسلامی ) میان حق و نافع تفکیک میکردند ، میگفتند :
حق بودن - یعنی مطابق با واقع بودن - فی حد ذاته یک مسئله است ، و نافع
و مفید بودن مسئله دیگری است ، این که یک شیء حق است یک چیز است و
این که مفید است چیز دیگری است ، حال آیا این دو تلازم دارند یا ندارند
، آیا هر چه حق است مفید است و هر چه مفید است حق است ، یا خیر ،
مسأله دیگری است .
رابطه حق و مفید در امور جزئی و کلی
ممکن است اندیشهای غلط باشد ولی همان اندیشه غلط ، به حال بشر مفید
باشد . مثلا پدر پیر بیماری را که پسر جوان مورد
1 . Auguste Comte
[2] [ در این باره در جلسه بعد توضیح داده میشود ] .
نام کتاب : مساله شناخت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 177