171- مكاشفه و شهود قلبى يعنى چه؟

اشاره‌

يكى از منابع معرفت مسأله «شهود قلبى و مكاشفه» است.

قبل از هر چيز لازم است تعريفى براى اين منبع كه براى بسيارى ناشناخته است بشود، تا هم تفاوت آن با مسأله «وحى» و «الهام» و «فطرت» و «ادراكات عقلى» روشن گردد، و هم ناآگاهان آن را به «پندارگرائى» حمل نكنند.

و از سوى ديگر راه براى سوء استفاده‌هائى كه از اين عنوان شده، و جمعى را بر اين داشته كه با ديده ترديد و بدبينى به آن نگاه كنند ببندد.

اصولًا موجودات جهان بر دو دسته‌اند:

1- موجوداتى كه با حس قابل دركند و آن را «عالم حس» مى‌نامند.

2- موجوداتى كه از حس ما پنهانند و آن را «عالم غيب» مى‌نامند.

ولى گاه مى‌شود كه انسان درك و ديد تازه‌اى پيدا مى‌كند كه مى‌تواند با ديد خود به جهان غيب راه يابد و قسمتى از اين جهان را (به مقدار توانائى و قدرت خويش) مشاهده كند، به تعبير ديگرى پرده‌ها كنار مى‌رود، و بعضى از حقائق جهان غيب، بر او كشف مى‌گردد به همان روشنى كه انسان با چشم خود محسوسات را مى‌بيند، بلكه به مراتب از آن روشنتر و اطمينان‌بخش‌تر.

اين حالت را «مكاشفه» يا «شهود باطن» مى‌گويند.

اين همان مطلبى است كه در قرآن مجيد در آيه 5 و 6 سوره تكاثر منعكس است‌ «كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ: «اينگونه نيست كه شما مى‌پنداريد، اگر علم اليقين داشته باشيد دوزخ را با چشم خود مى‌بينيد»!