حركت مى‌كند (البتّه اين يك تعبير مسامحى است و گرنه مى‌دانيم كه كره زمين در حال حركت است، نه خورشيد) يعنى از اوّل بهار كه مقابل خطّ استواست، شروع مى‌كند به سمت نيمكره شمالى بالا رفتن، و اين صعود تا اوّل تابستان كه به مدار 23 درجه مى‌رسد ادامه دارد. كسانى كه در مدار 23 زندگى مى‌كنند، خورشيد در اوّل تابستان دقيقاً بالاى سر آنهاست، و لذا سايه‌اى ندارند. اين مدار را دانشمندان مدار رأس السرطان نامگذارى كرده‌اند. زيرا سرطان به معناى تيرماه است، و اوّل تيرماه خورشيد در مدار 23 درجه است. سپس به سمت نقطه شروع باز مى‌گردد و در طىّ نود روز (و در روز اوّل مهر) به نقطه اوّل يعنى خطّ استوا مى‌رسد. سپس به سمت پايين، يعنى به طرف نيمكره جنوبى حركت مى‌كند، تا پس از سپرى كردن نود روز به مدار 23 درجه جنوبى برسد كه مصادف با اوّل زمستان است. اين مدار را مدار رأس الجدى ناميده‌اند. زيرا جدى به معناى دى ماه است و خورشيد در اوّل دى ماه در اين مدار قرار مى‌گيرد. خورشيد سپس به سمت نقطه شروع يعنى خط استوا باز مى‌گردد، و پس از يك سفر نود روزه، در روز اوّل فروردين به خطّ استوا مى‌رسد.

نتيجه اينكه خورشيد يك صعود به سمت نيمكره شمالى دارد كه تا 23 درجه بالا مى‌رود، و يك نزول به سمت نيمكره جنوبى دارد كه تا 23 درجه تنزّل پيدا مى‌كند و در ابتدا و انتهاى هر يك، يك مشرق و مغرب واضح و روشن وجود دارد. خداوندى كه قادر است خورشيد را به اوج برساند و به مدار رأس السرطان ببرد، و قدرت دارد كه او را به جاى سابق بازگرداند و حتّى به حضيض برساند و تا مدار رأس الجدى تنزّل دهد، قادر بر خلقت دوباره انسانها نيز خواهد بود.

اينكه خداوند در محيطى كه 5/ 99 درصد مردم آن بى‌سواد بوده، و حتّى سواد خواندن و نوشتن نداشته‌اند، سخن از اين حركات خورشيد و زمين و مدارات مهم آن مى‌گويد، نشان از اعجاز علمى قرآن مجيد مى‌دهد.

نتيجه اينكه تعبيرات مختلفى كه درباره مشرق و مغرب در قرآن مجيد آمده، هيچ تضادّ و تنافى با يكديگر ندارد، و خداوند متعال براى اثبات معاد و برانگيختن دوباره انسانها به ربّ المشارق و المغارب سوگند ياد كرده است.