نتيجه اينكه شكى نيست كه خداوند رزق و روزى انسانها و تمام موجودات را تضمين كرده است. علاوه بر آيه مذكور، و آيه مورد بحث، اين مطلب در آيات ديگر قرآن و روايات حضرات معصومين عليهم السلام نيز منعكس شده است.

امّا نكته مهم اين است كه خداوند طبق شرايط خاصّى روزى موجودات را تضمين كرده، و آن در صورت سعى و تلاش است. حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد:

«اطْلُبُ الرِّزْقَ فَإِنَّهُ مَضْمُونٌ لِطالِبِهِ‌

؛ به دنبال رزق و روزى برو و آن را طلب كن، كه خداوند ضامن روزى كسانى است كه به دنبال آن هستند». [1]

بنابراين، خداوند نسبت به انسانهاى تنبل و تن‌پرورى كه براى بدست آوردن رزق و روزى سعى و تلاشى نمى‌كنند، ضمانتى نداده، بلكه تنها به تلاش‌گران چنين تضمينى داده است. همان چيزى كه در ميان عوام مردم معروف است كه: «از تو حركت، از خدا بركت».

سؤال: چرا خداوند متعال رزق و روزى انسانها را تضمين كرده است؟

پاسخ: انسان ذاتاً حريص است‌ «إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً» [2]، و لذا براى بدست آوردن روزى حرص مى‌خورد كه مبادا گرسنه بماند! مبادا آينده فرزندانش تأمين نشود! و كسى كه حريص باشد آلوده انواع گناهان مى‌شود.

حريص ممكن است آلوده رشوه‌خوارى شود. امكان دارد رباخوار شود. احتمال مى‌رود در معاملاتش غش كند. ممكن است كم فروشى كند. خلاصه اينكه ممكن است براى بدست آوردن رزق و روزى خود آلوده انواع گناهان شود، ولى اگر بداند كه چنانچه تلاش كند روزى‌اش از راه حلال تأمين مى‌شود، آلوده گناهان نمى‌گردد.

معضل بيكارى و وظيفه مسئولين:

هرگاه شخصى توجّه پيامبراكرم صلى الله عليه و آله را جلب مى‌نمود، رسول خدا صلى الله عليه و آله از شغل او

[1]. ميزان الحكمة، باب 1479، ح 7127.

[2]. معارج، آيه 19.