1. حاكم حسكانى در كتاب شواهد التنزيل به نقل از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله چنين آورده است:

«قُسِّمَتِ الْحِكْمَةُ عَشَرَةَ اجْزاءَ فَاعْطِىَ عَلِيّاً تِسْعَةَ اجْزاءَ

؛ حكمت و دانش به ده قسمت تقسيم گرديده؛ كه نُه قسمت آن به على بن ابى‌طالب داده شده است!». [1]

2. پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله طبق آنچه در صحيح ترمذى آمده، فرمود:

«انَا دارُ الْحِكْمَةِ وَ عَلِىٌّ بابُها

؛ من خانه (علم) و حكمتم، و على بن ابى‌طالب درِ آن است!». [2]

علاوه بر اين، چه آثار علمى از صحابه پيامبر باقى مانده است؟ آيا در بين تمام آثار علمى صحابه، همانند خطبه اشباح على عليه السلام يافت مى‌شود؟

نتيجه اينكه على عليه السلام قدرتمندترين و آگاهترين مسلمان پس از پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله بود. و مطابق هدايتهاى قرآنى، بايد او پس از پيامبر صلى الله عليه و آله به عنوان جانشين آن حضرت انتخاب مى‌شد.

شأن نزول:

مرد ثروتمندى در منزلش درخت خرمايى داشت، كه قسمتى از شاخه‌هاى آن فضاى حياط همسايه را گرفته بود. در فصل خرما، كه صاحب درخت براى چيدن خرما به بالاى درخت مى‌رفت، گاه تعدادى از خرماها در خانه همسايه مى‌ريخت، و بچّه‌هاى همسايه كه خانواده فقير و نيازمندى بودند، خرماها را مى‌خوردند. صاحب نخل كه انسان بسيار بخيلى بود، وقتى كه اين صحنه را مى‌ديد از درخت پايين مى‌آمد و به منزل همسايه مى‌رفت و خرماها را از بچّه‌ها مى‌گرفت. علاوه بر اين، كار عجيبى مى‌كرد، اگر بچّه‌ها خرمايى در دهان داشتند انگشت در دهان آنها مى‌كرد و خرماى نيمه جويده را نيز از دهانشان خارج مى‌ساخت! [3] پدر بچّه‌ها، كه اين صحنه‌ها برايش‌

[1]. شواهد التنزيل، ج 1، ص 79، ح 116.

[2]. صحيح ترمذى، ج 5، ص 637.

[3]. سؤال شرعى: در چنين مواردى كسى كه شاخه‌هاى درخت همسايه فضاى خانه‌اش را اشغال كرده، چه‌حقّى دارد؟

پاسخ: او مى‌تواند يكى از دو كار را انجام دهد: يا از صاحب درخت بخواهد كه شاخه‌هاى مذكور را قطع كند، و يا مال الاجاره باقى ماندن شاخه‌ها را در فضاى خانه‌اش از صاحب درخت مطالبه كند. و چنانچه صاحب درخت به هيچ يك از اين دو راضى نشد، او حق دارد خودش براى قطع شاخه‌هاى مزاحم اقدام كند!