عليرغم اينكه نيروى انتظامى در همه زمانها و مكانها نظارت ندارد، و در مكانها و زمانهايى كه نظارت دارد، نظارت بصورت كامل و دقيق صورت نمى‌گيرد، امّا همان مراقبت ناقص تأثيرات فراوانى در كاهش جرم دارد. همان‌گونه كه دادگاههاى دنيا كه جلوه ضعيفى از حساب و كتاب معاد است، با تمام كاستيها و ضعفهايش باعث جلوگيرى و ممانعت بسيارى از تخلّفات مى‌گردد. حال اگر مردم دنيا به آن مراقب دائمى كه هيچ كس در هيچ زمانى از نظر مأمورهاى مراقب او خارج نيست، و به دادگاه عدل الهى در روز قيامت كه هيچ كم و كاستى ندارد و به هيچ عنوان توصيه‌پذير نيست، و پارتى در آن تصوّر ندارد، ايمان داشته باشد، حقيقتاً جهان چهره ديگرى بخود خواهد گرفت. به همين جهت خداوند متعال در قرآن مجيد بيشترين سرمايه‌گذارى را در مورد دو اصل مبدأ و معاد و شاخ و برگهاى آن دو كرده، و مهم‌ترين وظيفه پيامبران الهى و جانشينان آنان تبليغ و تشريع اين دو اصل بوده است.

حساب و كتاب در همه چيز:

تعادل در امور، و انجام كارها بر اساس حساب و كتاب، از امورى است كه اسلام نسبت به آن سفارش اكيد دارد. حضرت على عليه السلام كسانى كه در زندگى خويش از جادّه اعتدال منحرف شده‌اند را انسانهاى جاهل و نادانى مى‌شمارد، كه عواقب اين جهالت دامنگيرشان خواهد شد

(لا تَرَى الْجاهِلَ الّا مُفْرِطاً اوْ مُفَرِّطاً). [1]

اخيراً خبرى در يكى از مطبوعات خواندم كه هم مضحك و خنده‌دار بود، و هم دردناك!

دختر و پسرى به همديگر علاقه‌مند مى‌شوند، اين علاقه روز به روز عميقتر و ريشه‌دارتر مى‌گردد، و زمينه ازدواجشان را فراهم مى‌سازد. آن هم ازدواجى شاعرانه و عارفانه! پسر، كه به روايت حضرت على عليه السلام عمل نكرده بود، و ظاهراً اهل حساب و كتاب نبود، مهريّه همسرش را 500 هزار شاخه گل رز، و نوشتن ديوان شمس تبريزى‌

[1]. نهج‌البلاغه، كلمات قصار، 70.