لَهُ» [1]

شايسته نيست دروغ‌گفتن- خواه شوخى يا جدّى- و نيز شايسته نيست يكى از شما به فرزندش وعده‌اى بدهد سپس وفا نكند.

بديهى است اگر پدر و مادر عادت به راستگويى (حتى در وعده‌هاى كوچكى كه به فرزند خود مى‌دهند) داشته باشند هرگز فرزند آنها دروغگو نخواهد شد.

دروغ در موارد استثنايى‌

بزرگان فقها و علماى اخلاق به پيروى از احاديثى كه در اين زمينه وارد شده مواردى را بعنوان استثناء از حكم دروغ ذكر كرده كه بعضى آن را در دو موضوع خلاصه نموده‌اند: «اضطرار» و «اصلاح ذات البين».

در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نقل شده:

«احْلِفْ بِاللَّهِ كاذِباً وَنَجِّ اخاكَ مِنَ الْقَتْلِ» [2]

سوگند دروغ بخور و برادر بى‌گناهت را از مرگ نجات بده!

ولى دو نكته است كه در اينجا بايد به آن توجه داشت:

نخست اينكه تمام موارد استثناء در حقيقت به يك موضوع بازمى‌گردد و آن اينكه دروغ فقط بخاطر مصالح مهمترى كه مفاسد آن را تحت‌الشعاع خود قرار دهد مجاز مى‌شود، و البته اين موضوع منحصر به مسأله «صدق» و «كذب» نيست، بلكه ساير محرمات مانند «اكل ميته»،

[1]. حرّ عاملى، وسائل الشيعه 8/ 577.

[2]. حرّ عاملى، وسائل الشيعه 16/ 162.