شده با اينكه ظاهراً ميان «ضرب و جرح» و «بحث علمى» هيچگونه رابطه‌اى وجود ندارد و هرگز يكى را بوسيله ديگرى نمى‌توان ثابت نمود!

6- بسيار ديده‌ايم كه طرف مقابل، پاسخى در برابر منطق نيرومند ما نداشته و ساكت شده، اما با اين حال زير بار آن مطلب نرفته و در برابر آن خاضع نيست و يا از آن تنفر دارد!

اينها حقايقى است كه غالب افراد كه با مباحثات علمى، اجتماعى، سياسى و غير آن سروكار دارند كم و بيش در آزمايشها و رويدادهاى زندگى آن را درمى‌يابند و بسيار قابل دقت مى‌باشد.

چرا چنين است؟ براى اينكه اين بحثها به منظور پى‌جويى از حقيقت نبوده، بلكه بخاطر غلبه و پيروزى بر حريف صورت گرفته است، و ميان اين‌دو فرق بسيار است اگرچه در ظاهر يكى مى‌باشند.

هدف از تحقيق و پى‌جويى حقيقت، اين است كه چيزى را به كسى كه ندارد بدهند، بدون اينكه چيزى از او بگيرند، يعنى تعليمى به او بدهند بدون اينكه شخصيت او را درهم بشكنند؛ اما هدف مشاجرات و جدالهاى به ظاهر منطقى اين است كه افتخار و غرور و شخصيت را از طرف بگيرند و عواطف او را جريحه‌دار سازند، در برابر تعليم دادن چيزى كه شايد در نظر او يا در واقع چندان مهم و جالب نباشد.

بنابراين جاى تعجب نيست اگر در برابر آن مقاومت نشان دهد و از آن متنفر باشد، لذا روانشناسان مى‌گويند:

1- ممكن است با مشاجره و جدال كسى را منكوب كرد ولى هرگز موافقت صميمانه او را بدست نخواهيم آورد.