شرح اين سخن را بعدا با ذكر عين عبارت خواهيد ديد.

(1)

12- ابن جبير اندلسى‌

(متوفّاى 614 قمرى) در در وصف جمره عقبه مى‌گويد:

«در اوّل منا از سمت مكّه واقع شده است و در سمت چپ كسى كه عازم مكّه است، قرار گرفته و در وسط راه واقع است و به علت ريگ‌هاى جمرات كه در آن جمع شده، بلند شده است. و در آن علم و نشانه‌اى همچون نشانه‌هاى حرم كه گفتيم، نصب شده است».

آنگاه در مورد جمره وسطى و اولى مى‌گويد:

«بعد از جمره عقبه، محلّ جمره وسطى است، و آن نيز نشانه‌اى دارد و بين اين دو، به اندازه پرتاب يك تير فاصله است. و پس از آن به جمره اولى مى‌رسد كه فاصله‌اش با آن، به اندازه فاصله با ديگرى است» [1].

صراحت اين عبارت در اين كه ستونها علامت جمره است نيز بر كسى مخفى نيست.

(2)

13- «باجى» از علماء اهل سنّت‌

مى‌گويد:

«الجمرة اسم لموضع الرمى قال ابن فرحون فى شرحه على ابن الحاجب: و ليس المراد بالجمرة البناء القائم و ذلك البناء قائم وسط الجمرة علامة على موضعها و الجمرة اسم للجميع انتهى» [2].

«جمره نام محلّ رمى است، «ابن فرحون» در شرح بر «ابن‌

[1]. رحلة ابن جبير، بيروت، ص 136 اين مطلب نيز از آن دو مؤلف نقل شده است.

[2]. مواهب الجليل، ج 4، ص 191.