آنان بدهد و او هم با همين قصد به ديگرى مى‌دهد، تا نفر آخر؛ و بهتر است بعداً آن را به كسى بدهند كه از خودشان نباشد؛ و اگر يكى از آنها صغير است ولىّ او به جاى او بگيرد و بعد به شخص ديگرى دهد.

مسأله 1699. هرگاه بعد از غروب شب عيد فطر بچّه‌دار شود، يا كسى نانخور او گردد، مستحبّ است فطره او را بپردازد، ولى واجب نيست.

مسأله 1700. اگر انسان نانخور كسى باشد، ولى قبل از غروب نانخور ديگرى شود، زكات فطره او بر عهده شخص دوم است، مثل اين‌كه دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود كه شوهرش بايد فطره او را بدهد.

مسأله 1701. اگر زكات فطره انسان بر ديگرى واجب باشد، بر خود او واجب نيست، ولى اگر كسى كه بر او واجب است نپردازد، احتياط واجب آن است كه اگر مى‌تواند خودش بدهد.

مسأله 1702. هرگاه فطره انسان بر ديگرى واجب باشد اگر خودش آن را بپردازد از او ساقط نمى‌شود، مگر اين‌كه با اذن و اجازه طرف باشد.

مسأله 1703. زنى كه شوهرش مخارج او را نمى‌دهد و نانخور ديگرى است فطره‌اش بر عهده كسى است كه نانخور او مى‌باشد؛ و اگر زن غنى است و از مال خود خرج مى‌كند بايد شخصاً فطره را بدهد.

مسأله 1704. كسى كه سيّد است نمى‌تواند زكات فطره از غير سيّد بگيرد.

مسأله 1705. طفل شير خوارى كه از مادر يا دايه شير مى‌خورد، فطره او بر كسى است كه مخارج مادر يا دايه را مى‌پردازد و اگر از اموال خود آن طفل خرجش را بردارند فطره او بر كسى واجب نيست، نه بر خودش و نه بر ديگرى.

مسأله 1706. هرگاه كسى مخارج عيالاتش را از مال حرام بدهد، واجب است فطره آنها را از مال حلال بدهد.

مسأله 1707. هرگاه انسان كسى را اجير كند و شرط نمايد كه مخارج او را نيز بدهد (مانند خدمتكار) بايد فطره او را هم بدهد، ولى در مورد كارگرانى كه مخارج‌