(1) اين دانشمند معروف لغت سپس مى‌افزايد:

«ربا» هر گونه زيادى در سرمايه است ولى در عرف شرع به زيادى خاصّى اطلاق مى‌گردد.

خلاصه اين كه او براى ربا دو معنى ذكر كرده است: 1- زيادى 2- علوّ و نموّ

(2) 2- صاحب مقائيس اللغة مى‌گويد: ربا به دو صورت آمده «ربا» و «رباء» و هر دو يك معنى دارد و آن زيادى و نمو و علوّ است.

به اين ترتيب هر سه مفهوم را، در معنى ربا جمع كرده است.

(3) 3- مؤلّف لسان العرب- كه از كتب لغت گسترده و فراگير است- در اين مورد مى‌گويد: ربا به معنى زيادى و نموّ است.

(4) 4- و بالاخره صاحب التحقيق فى كلمات القرآن الكريم مى‌فرمايد: «و التحقيق ان الاصل الواحد فى هذه المادة، هو الانفتاح مع زيادة بمعنى ان ينفتح شي‌ء فى ذاته ثم يتحصل له فضل و زيادة؛ يعنى مفهوم اصلى اين واژه گشايش توأم با افزايش است».

از مجموع آنچه در بالا آمده نتيجه گرفته مى‌شود كه ربا در لغت عرب داراى سه معنى است: 1- زيادى 2- علو 3- نموّ، و در عرف شرع، زيادى در معاملات يا وام، با شرايط خاصّى است.

(5) بنابراين آيات ربا در قرآن مجيد شامل رباى قرضى يا رباى معاوضه هر دو مى‌شود؛ خواه زياده فعليه باشد يا وصفيّه يا انتفاعيّه يا عمليّه يا منافع و اگر هيچ دليلى بر حرمت اقسام پنج‌گانه زياده كه در متن تحرير الوسيله آمده، نداشتيم غير از آيات شريفه قرآن، اطلاق آيات مذكور براى اثبات مدّعى كافى بود؛ چون كلمه ربا، معناى وسيعى دارد كه شامل هر يك از اقسام پنج‌گانه زياده مى‌شود. [1]

[1]- متأسفانه در مسائل و مباحث فقهى، بعضى كمتر سراغ قرآن مجيد و آيات الاحكام مى‌روند و اين كار گاهى عكس العملهاى نامطلوبى در طرف افراط دارد. در حالى كه ما بايد در مرحله اوّل به سراغ كتاب اللّه برويم و روايات را هم با قرآن مجيد بسنجيم.