جامعه مايه درد و رنج همه است، رباخواران نيز در آتش فقرى كه براى جامعه فراهم كرده‌اند مى‌سوزند، در يك جامعه بدبخت كسى نمى‌تواند خوشبخت زندگى كند.

(1) در هر حال آغاز آيه شريفه مذمّت و تهديدى براى رباخواران است و آخر آن يعنى جمله‌ «وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ» به وضوح دلالت بر حرمت ربا دارد؛ چرا كه در اين قسمت از آيه، هم نسبت «كفر» به رباخواران داده شده و هم نسبت اثم (گناه) كه تأكيدى بر معنى كفر است.

[278- 279 بقره‌]

(2) 3 و 4- در آيات 278 و 279 سوره بقره مسأله تحريم ربا به وضوح بيشترى مشاهده مى‌شود. نخست روى سخن را به همه افراد با ايمان و خداجوى كرده و با صراحت و قاطعيّت مى‌فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد تقواى الهى پيشه كنيد و آنچه از مطالبات ربا باقى مانده رها سازيد اگر ايمان داريد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِيَ مِنَ الرِّبا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ».

(3) جالب اين كه هم در آغاز آيه خطاب به مؤمنان است و هم در پايان آيه ترك رباخوارى را نشانه ايمان مى‌شمرد و جمله ذروا (رها كنيد) امر است و امر دلالت بر وجوب دارد؛ به خصوص اين كه با جمله‌ «إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» همراه شده است.

آيه هنگامى نازل شد كه آلودگى به رباخوارى بطور گسترده مردم مكّه و مدينه را فرا گرفته بود، و قرآن دستور داد وامهاى ربوى در هر مرحله‌اى هست متوقّف گردد.

(4) سپس با لحنى فوق العاده تهديدآميز مى‌افزايد: «اگر فرمان الهى را- دائر بر ترك رباخوارى- اطاعت نكنيد خدا و پيامبرش به شما اعلان جنگ مى‌دهد» (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ). بسيارى گمان مى‌كنند مفهوم اين جمله آن است كه «شما اعلان جنگ با خدا كنيد» در حالى كه جمله‌ «فَأْذَنُوا» با توجّه به مفهوم لغوى آن معنايش اين است كه خدا و پيامبر به شما اعلان جنگ مى‌دهند و معنى و مفهومش اين است كه پيغمبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلم از آن زمان مأمور شد كه‌