نام کتاب : دائرة المعارف فقه مقارن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 75
برترىهاى
فقه اسلامى
1. «فقه»
انعكاسى از برترى خالق عقل بر عقل
در قوانين
الهى، قانونگذار خداوندى است كه خالق انسان و خالق عقل انسان است يعنى آن منبع
بىنهايتى كه عقل، تنها شعاعى از وجود اوست و نسبت به مصالح و مفاسد انسانى كه
مكلّف به اين قوانين است، شناخت كافى دارد و از طرفى ديگر جاذبههاى نفسانى و
شهوانى درباره او مفهومى ندارد تا او را از وضع قوانينى هماهنگ با آن مصالح و
مفاسد، بازدارد در حالى كه واضعان قوانين بشرى، هم شناخت ناقص و محدودى از مصالح و
مفاسد دارند و هم افكار آنان ممكن است تحت تأثير جاذبههاى نفسانى و شهوانى قرار
گيرد و روشن است كسى كه خود نياز به دستگيرى و كنترل و هدايت دارد نمىتواند با
وضع يك سلسله از مقرّرات و قوانين، هدايت كننده ديگران شود
«قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ
يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى».[1]
به بيان
ديگر: تفاوت فقه اسلامى بر قوانين وضعى دنيا جلوهاى از برترى خالق عقل بر عقل و
انعكاسى از تفاوت بين تراوشات فكرى بشر با مبدأ وحى است چرا كه واضع و قانونگذار
در فقه اسلامى خداوندى است كه اوّلًا: بر همه
نيازها و خواستههاى بشر اشراف كامل دارد لذا هيچ گونه كاستى و تناقض و تضادّى در
قوانينش مشاهده نمىشود.
ثانياً:
تأثير هوا و هوسها در مورد او مفهومى ندارد در حالى كه عقل انسان حتى در آنجا كه
به صورت خرد جمعى ظهور پيدا مىكند در بسيارى از موارد مغلوب و محكوم خواهشهاى
نفسانى قرار مىگيرد و ممكن است مثلًا به وضع امورى بسيار مستهجن (مانند مشروعيّت
بخشيدن به همجنس بازى) تن دهد. [2]
ثالثاً:
چيزى به نام شرم و حيا او را از بيان حق باز