383) و رابعاً: تابوت، درِ خانه هر اهل بيتى كه يافت مى‌شد نشانه آن بود كه نبوّت، در آن خانواده به وديعت گذاشته شده است (همان، ص 384).

تبعيد بابلى:

به دوره‌اى از تاريخ يهود گفته مى‌شود كه با حمله بخت‌نصّر (نبوكدنصر) به سرزمين فلسطين و ويران كردن معبد و كوچاندن يهوديان به بابل شروع مى‌شود (538- 586 ق م).

تقانا:

به معناى «قانون‌گذارى» همانند «گزرا» به معناى حكم و دستور، بيانگر قانون‌گذارى‌هاى مراجع هلاخايى يا ديگر مراجع ذى صلاح در هر نسل و دوره‌اى است. فرق بين اين دو در اين است كه تقانا معمولًا در مورد احكام وجوبى و گزرا در مورد محرمات بكار مى‌رود. تفاوت تقانا با ميدراش اين است كه تقانا قاعده و قانون جديدى به حوزه قوانين هلاخايى مى‌افزايد امّا «ميدراش» محتواى پوشيده يك قانون موجود در اين نظام را آشكار مى‌كند و كاشف از يك قانونِ از قبل موجود مى‌باشد. لذا به قانون ميدراشى «داوَريتا» (از تورات) مى‌گويند و به قانون تقانايى «دربانان» (از عالمان) اطلاق مى‌گردد چنانكه قوانين ناشى از دو منبع «مَعَسه» و «مينهاگ» نيز در زمره «دِرَبانان» طبقه‌بندى مى‌شوند.

تلمود:

مجموعه شريعت شفاهى كه تدوين آن توسط برخى از دانشمندان يهودى پس از قتل عام يهوديان و ويرانى اورشليم (و خرابى معبد در سال 70 ميلادى) و آوارگى يهوديان در سراسر گيتى، آغاز شد و تا سال 500 ميلادى پايان يافت و از دو بخش «ميشنا» (تكرار شريعت) و گمارا» (تكميل) تشكيل مى‌شود.

تنّائيم:

جمع تنّا به معناى معلّم، نام دوره‌اى از شريعت يهودى است كه به آن دوره ميشنا نيز گفته مى‌شود (زيرا تدوين ميشنا مربوط به اين دوره است) در اين دوره يعنى از حدود 30 ميلادى تا 220 ميلادى، شش نسل از معلمان شريعت شفاهى، فعاليت مى‌كردند.

تَنَخ:

به معناى «عهد» است. يهوديان به كتاب مقدس خود، «تَنَخ» مى‌گويند (رمز براى سه بخش اصلى كتاب مقدّس يهودى: حرف «ت» اشاره به تورات، حرف «ن» اشاره به نوئيم كتاب انبيا و حرف «خ» اشاره به كتوويم مكتوبات) و مسيحيان آن را «عهد قديم» يا «عهد عتيق» مى‌نامند در مقابل «عهد جديد» كه بر انجيل اطلاق مى‌شود.

تورا:

(به عبرى معادل تورات) به معناى شريعت و تعليم است اعم از احكام اجتماعى (قانون) و احكام فردى. البتّه معناى صحيح آن تعليم و آموزش است و از قديم الايّام به نادرست، ترجمه به قانون يا شريعت شده است.

تورات:

مقصود از تورات مجموع عهد عتيق نيست بلكه عبارت است از خصوص اسفار پنج‌گانه: 1. سِفر پيدايش (تكوين) مربوط به خلقت جهان و انسان و داستان زندگى آدم و فرزندانش و داستان نوح، ابراهيم، اسحاق، يعقوب و پسران او.

اين سِفر پنجاه باب دارد كه باب پنجاهم آن با بيان مرگ يوسف در مصر در حدود 1600 قبل از ميلاد