1. اومانيسم‌

انسان، در ديدگاه سكولاريزم محور همه اشيا و خالق همه ارزشها و ملاك تشخيص خير و شر است.

2. عقل‌گرايى‌

در ديدگاه سكولاريزم انسان با استفاده از عقل، قادر است همه مسائل مورد نياز خود را درك كند و به حل آنها بپردازد. در اين مكتب، داورى نهايى در حلّ منازعات بر عهده عقل است و سكولارها اذعان دارند كه: عقل منهاى وحى و آموزه‌هاى الهى، توان اداره زندگى بشر را دارد. آنها مى‌گويند: ما نيازى به دين نداريم مگر از دين چه كارى ساخته است كه از عقل و قانون ساخته نيست؟!

3. علم‌زدگى‌

در ديدگاه سكولاريزم، علم بر دين مقدم است و برابر رويكرد افراطى تجربه‌گرايى مسائلى كه به محك تجربه در نيايد نمى‌توان بدان توجّه كرد. در اين مكتب، تقابل علم و دين از هنگامى آغاز شد كه تئورى‌هاى جديد، در فضاشناسى و هيئت به وسيله كوپرنيك، كپلر و گاليله مطرح شد كه با پذيرفته‌ها و باورهاى كليسا و ظواهر كتاب مقدّس مسيحيان مخالف بود. از آن پس تعارض بين كليسا و علم آغاز شد و به تدريج به نفى و طرد آيين مسيح و آموزه‌هاى اجتماعى- سياسى كليسايى از جامعه انجاميد.

4. تساهل و تسامح‌

تساهل و تسامح، از ديگر اركان و ويژگيهاى سكولاريزم است؛ در اين رهگذر، مذهب و اعتقادات مذهبى، مسأله‌اى فردى محسوب مى‌شوند و فرد در انتخاب آنها آزاد است، و پيروان هر مذهب و هر مكتبى در كار خود آزادند و تأكيد بر مذهب رسمى براى هر كشورى ممنوع است.

5- نوگرايى‌

«نوگرايى‌» در مقابل «سنّت‌گرايى‌» است و نوگرايى همتاى «دين‌ستيزى‌» و لازمه آن دست كم، «دين‌زدايى‌» يا لااقل دين را از حوزه اجتماع عقب زدن و به مسائل فردى منحصر كردن است. فرهنگ امروز غرب، بر اساس تحوّل، تطوّر و مبارزه با سنن دينى مسيح پى‌ريزى شده است، ستيز با دين هدفى است كه سكولاريزم در پرتو اصولى كه برشمرديم، آن را تعقيب مى‌كند تا بعداً آن را نسبت به هر دينى بسط و تعميم دهد، هر چند مشكلات آيين مسيحيّت كنونى را نداشته باشد. اين نكته قابل دقّت است كه چگونه مى‌توان مشكلات فرهنگ مذهبى را كه با فرهنگ مذهب ديگر مانند اسلام قابل مقايسه نيست به آن تسرّى داد.

تفكّر انفعالى روشنفكران مذهبى:

مكتب فكرى سكولاريزم، دين، اصول اعتقادى و فقه، اعمّ از اسلامى و غيره را، در امور اجتماعى- سياسى زندگى دخالتى نمى‌دهد و اصولًا اين عرصه‌ها را مشمول كلّيّت حضور و نفوذ دين نمى‌شناسد، و در واقع تقليدى است از آنچه غربيها در برابر ارباب كليسا داشتند. روشنفكران غربزده، جامعيّت فقه و جامعيّت تعاليم و احكام اسلامى را زير سؤال برده و با تفسيرهاى غير صحيح از فقه،