نزديك است، و جز در اندكى موارد، اختلاف فتواى فقهى نداشته‌اند.

ب) حجيّت احاديث ائمّه اهل بيت عليهم السلام‌

يكى از مهم‌ترين عواملى كه بيشترين نقش را در اختلاف فتاواى فقهاى شيعه و اهل سنّت داشته است، اختلاف فقهاى اين دو مذهب در حجيّت احاديث ائمّه اهل بيت عليهم السلام و محدوده آن است. مجموعه ده‌ها هزار [1] حديث امامان دوازده‌گانه اهل بيت عليهم السلام در موضوع فقه و عقائد و اخلاق، ميراث و گنجينه گران بهايى از سنّت نبى اكرم صلى الله عليه و آله و معارف اسلام است كه فقط مورد بهره‌مندى جمعى از فقيهان اسلام قرار گرفته است.

فقيهان اهل سنّت با استدلال به عدم اثبات حجيّت سنّت و تعاليم و رهنمودهاى امامان اهل بيت عليهم السلام و مرسل دانستن اكثر احاديث آنان و عدم اتصال سندى آن احاديث به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله همه آن احاديث را- به جز اندكى انگشت شمار- كنار نهاده و بالطبع فتاواى فقهى آنان در قسمتى از مسائل هماهنگى لازم را با مضمون آن احاديث ندارد.

اما فقيهان شيعه با توجّه به دلايل متعدّد از قرآن كريم و احاديث نبوى صلى الله عليه و آله موجود در كتب اهل سنّت و شيعه و توضيحات خود امامان معصوم عليهم السلام حجيّت احاديث آنان را يك حكم الهى و قرآنى ديده و دستورات آنان را از جانب پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله لازم الاطاعة يافته و لذا بر اساس احاديث صادر شده از آن بزرگواران و طبق مُفاد آنها فتوا داده، كه قسمتى از اين فتاوا با فتاوى فقيهان اهل سنّت متفاوت مى‌باشد. [2]

برخى از دلايل فقيهان شيعه بر حجيّت احاديث اهل بيت عليهم السلام عبارت است از:

1. روايات آنها روايت از رسول اللَّه است‌

امام باقر و امام صادق عليهما السلام طى احاديثى تصريح و تأكيد كرده‌اند كه هيچ يك از احاديث و تعاليم‌شان فتاوا و آراى شخصى آنها نيست، بلكه معارفى است كه نسل در نسل از جدشان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله دريافت كرده و همه احاديث‌شان از طريق پدر و اجدادشان متّصل به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله بوده بنابراين كل احاديث ائمّه اهل بيت عليهم السلام احاديث نبوى صلى الله عليه و آله است. [3]

[1]. مناسب است تنها به تعداد احاديث در دو كتاب فقهى از مجموع كتب احاديث فقهى ائمّه اهل بيت عليهم السلام توجّه كرد:

الف) وسائل الشيعة الى تحصيل الشريعه‌، تأليف شيخ محمّد حسن بن حسن حرّ عاملى (م 1104)، داراى 35840 حديث.

ب) مستدرك الوسائل‌، تأليف ميرزا حسين نورى (م 1320)، داراى: 23129 حديث.

[2]. سيّد مرتضى علم الهدى‌ در كتاب «الانتصار» جمعى از فتاواى مختص فقه شيعه را كه از احاديث ائمّه اهل بيت عليهم السلام اخذ شده و فقهاى اهل سنّت آن را ذكر نكرده‌اند، با عنوان «و مما انفردت به الشيعة الاماميه ...» گردآورى كرده است كه نزديك به 330 مسأله فقهى است.

[3]. مانند: الف) عن هشام بن سالم و حماد بن عثمان و غيره قالوا: سمعنا أبا عبد اللَّه عليه السلام يقول:

«حديثى حديث ابى و حديث ابى حديث جدى و حديث جدى حديث الحسين و حديث الحسين حديث الحسن و حديث الحسن حديث امير المؤمنين و حديث امير المؤمنين حديث رسول اللَّه و حديث رسول اللَّه قول اللَّه عز و جل؛ امام صادق عليه السلام فرمود: سخن من سخن پدر من است، و سخن وى سخن جدم مى‌باشد و حديث جدّ من حديث امام حسين است و حديث او حديث امام حسن است و احاديث امام حسن احاديث امير المؤمنين است و احاديث وى احاديث پيامبر اكرم است كه سخن خداى عزّ و جلّ مى‌باشد». (جامع احاديث الشيعة، مقدّمه، ص 181، ح 113 و 114).

ب) عن جابر قال قلت لأبي جعفر عليه السلام اذا حدثتنى بحديث فأسنده لى. فقال: «حدثنى أبى عن جدى رسول اللَّه عن جبرئيل عن اللَّه عزّ و جل، و كل ما احدثك بهذا الاسناد و قال يا جابر! لحديث واحد تأخذه عن صادق خير لك من الدنيا و ما فيها؛ جابر گفت: به امام باقر عرض كردم كه: هرگاه حديثى براى من مى‌گوييد، اسناد آن را نيز براى من بيان كنيد. حضرت (با يك پاسخ كلّى) فرمود: (احاديث مرا) پدرم از جدم رسول خدا از جبرئيل از خداوند نقل كرده است. و هر حديثى كه براى تو مى‌گويم داراى همين سند است. پس فرمود: اى جابر! اگر يك حديث را از يك راوى صادق و راستگو بگيرى، از تمام دنيا و آنچه در دنيا است براى تو بهتر و ارزشمندتر است». (همان مدرك).

بنابراين اگر صداقت و وثاقت امام باقر و امام صادق عليهما السلام مورد قبول فقهاى اهل سنّت باشد- كه هست- تمام احاديث اين دو امام بزرگوار و ديگر امامان اهل بيت عليهم السلام احاديث مستند نقل شده از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله خواهد بود و لذا حجّت شرعى بوده و بر آن اساس مى‌توان- بلكه بايد- فتوا داد. ولى چون بسيارى از علماى مذاهب ديگر بر اين معنا واقف نشده‌اند، مطابق اين احاديث فتوا نداده‌اند.