اعتماد مى‌كنند و در مكاتبات، اقرارها، استدلال‌ها، منازعات و اسناد معاملات و ... ظواهر سخن هر گوينده‌اى را به نفع يا ضرر او حجّت قرار مى‌دهند و شارع مقدّس اسلام نيز در گفتگوى خود با مردم، از طريقه اهل سخن خارج نشده و روش جديدى ابداع نكرده بلكه طريقه آنان را امضا كرده است.

2. لزوم نقض غرض‌

زيرا غرض از وضع الفاظ و قوانين مربوط به حقيقت و مجاز، استعاره، كنايه و ...، تفهيم و تفهّم است و با عدم حجيّت ظواهر، اين غرض تأمين نخواهد شد. [1]

حجيّت ظواهر قرآن و بررسى سخن اخبارى‌ها:

اهل سنّت بحث حجيّت ظواهر قرآن را مسلّم گرفته و گفته‌اند: ظاهر قرآن حجّت است مگر آن كه دليلى بر تأويل، تخصيص يا نسخ آن داشته باشيم. [2]

اين بحث در كتب علم اصول شيعه به طور مبسوطتر مطرح شده، و علّت آن پيدايش تفكّر اخبارى‌ها مبنى بر عدم امكان استنباط احكام از ظواهر قرآن است.

اخبارى‌ها مى‌گويند: «روايات متعددى در منع تفسير قرآن و استنباط احكام از آن وارد شده و ما در غير ضروريات دين، راهى جز «سماع عن الصادقين عليهم السلام» نداريم. [3] گاه مى‌گويند: دانش قرآن مخصوص پيامبر صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام است، زيرا ايشان مخاطب قرآن هستند نه ديگران و مردم بايد در فهم قرآن به ايشان مراجعه كنند». [4]

با آن كه عقيده اخبارى‌ها توسّط محقّقان معروف از علماى اماميّه مورد نقد قرار گرفته و جواب داده شده، ولى متأسّفانه عده‌اى نتوانسته يا نخواسته‌اند ميان نظر اخبارى‌ها و سايرين فرق بگذارند. آنان افكار خاصّ اخبارى‌ها در اين زمينه را به تمام علماى مكتب اهل بيت عليهم السلام نسبت داده‌اند و به جاى بررسى مجموع احاديث در اين موضوع و يا مراجعه به آراى دانشمندان شيعه، روايات خاصّى را به صورت گزينشى پيدا كرده و حتّى گاهى حديث‌ها را تقطيع نموده و بدون بررسى فقه الحديث و بدون جستجو از ساير روايات و پيگيرى از مخصِّص و مقيِّد و ناسخ و معارض، برداشت ابتدايى خود را از روايات و عقيده اخبارى‌ها را درباره قرآن، موضع همه علماى شيعه جلوه داده بلكه موضع رسمى مذهب اهل بيت عليهم السلام به حساب آورده‌اند. [5]

عجب آن كه در يكى از اين كتاب‌ها مطلبى را درباره قرآن به شيعه نسبت داده و آدرس مطلب را به كتاب يكى از اخبارى‌ها به نام «مشارق الشموس الدرّية» داده است. [6]

به هر حال اخبارى‌ها به ظواهر رواياتى استدلال كرده‌اند كه هيچ كدام دلالت بر مقصود آنها

[1]. أنوار الأصول‌، ج 2، ص 324- 323.

[2]. المهذّب فى اصول الفقه المقارن‌، ج 3، ص 1202.

[3]. الفوائد المدنيّه‌، ص 47.

[4]. هداية الابرار، ص 155.

[5]. اصول مذهب الشيعة الاثنى‌عشريه‌، ج 1، ص 155 به بعد.

[6]. موقف الرافضه فى القرآن‌، ص 362.